Biokimyo va molekulyar biologiya

2. Oqsillarni organik erituvchilar ta’sirida cho’ktirish

Organik erituvchilar (spirt, atseton va boshqalar) oqsil makromolekulasining degidratatsiyasiga sababchi bo’ladi. Ular suvli qobig`ini buzib, oqsilning eritmadagi eruvchanligini pasaytiradi va bu cho’kma tushishiga olib keladi. Organik erituvchilar yordamida oqsillarning cho’kishi neytral yoki kuchsiz kislotali muhitda yaxshi amalga oshadi. Ishqoriy muhitda esa cho’kish yuzaga chiqmaydi. Har xil elektrolitlarning eritmada bo’lishligi ham cho’kish jarayonini amalga oshiruvchi omil hisoblanadi (masalan, natriy xlorning bo’lishligi shunga olib keladi). Oqsillarni spirt bilan cho’kishi qaytar jarayon hisoblanadi. Bunda eritma qizdirilmasa va reagentning ta’sir qilishi qisqa vaqt ichida o’tsa, shunday bo’ladi.

Reaktivlar: a) tuxum oqsili eritmasi. b) etil spirti (yoki asteton), v) natriy xlorid (kristall holda).

Ishning bajarilishi: Probirkaga 1-2 ml oqsil eritmasidan quyiladi, ustiga natriy xlor kristalidan oz miqdorda solinadi va eriguncha chayqatiladi. Shundan keyin tomchilatib, 4-6 ml etil spirti solinadi va qattiq chayqatiladi. Oradan 5-8 minut o’tgach, oqsil cho’kmaga tushadi.

Cho’kma hosil bo’lgandan keyin tezlik bilan uni boshqa probirkaga ajratib olinadi va ustiga bir necha ml distillangan suvdan quyiladi. Bunda spirtning konsentratsiyasi kamayib ketib, oqsil darhol erib ketadi.