Bilimlendiriw ministirligi

7. Shartli reflekslerdin’ irkiliui ha’m so’niui.
Shartli refleksler tek gana payda bolıp koymastan olar belgili jag’daydın’ payda bolıwında irkiledi ha’m putkilley soniw mumkinshiligine iye. Bunı İ.P.Pavlov oz tajiriybesinde anıqlap shartli reflekstin irkiliushiliktin eki turi bar ekenligin anıqladı.
A) shartsiz irkiliu.
B) shartli irkiliu.
Shartsiz irkiliu tuwma irkiliu bolıp, ol ekige bo’linedi:
A) sırtqı irkiliu.
B) zapredelnıe (shegaradan tısqarı) irkiliu.
Sırtqı irkiliu - bul janadan payda bolgan kushli titirkendirgish tasiyri na’tiyjesinde payda boladı. Sırtqı irkiliudin’ axmiyeti sonda organizm jana jag’dayda baylanıslı bolgan reflektorlıq iskerlikke iye boladı.
Zapredelnıy irkiliu - bul titirkendirgishtin kushinin’ ha’m tasiyr etiu uaktının’ uzayıwına baylanıslı irkiliu bolıp tabıladı. Bul organizmde korganısh xızmetin payda etedi.
Shartli ishki irkiliu - shartli ishki irkiliudin’ tiykargı jag’daydı shartli titirkendirgishtin tolıq kaliplesip bekinbeuine baylanıslı boladı.
İshki irkiliudin’ tiykarınan 4 tu’ri bar.
A) soniushi
B) irkiliushi
V) differentsirovkalang’an (ja’mlesken)
G) shartli irkiliu
8. Shartli reflekslerdin’ irkiliuinin’ axmiyeti.
Shartli reflekslerdin’ irkiliui na’tiyjesinde organizmnin’ kalegen ozgermeli jag’dayga ha’m sırtqı ortalıq faktorlarına bolgan anıq iykemlesiushilik mumkinshiligi iske asadı. Organizmnin’ ortalıq tasirlerin analiz ha’m sintez jasaw mumkinshiligi jokarılaydı ha’m kuramalasadı.
9. Adamlardın’ jokargı nerv iskerliginin’ ozgeshiligi.
İ.P.Pavlovtın’ bas miy signal sistemaları xakkında talimatı ol tarepinen rawajlandırılgan shartli refleksler teoriyasınan tiykarı boldı. N.P.Pavlov xayuanlar ha’m adamlarda jokargı nerv iskerliginin’ tiykarında bir neshe juda jakın bir mexanizm bar ekenligin anıqladı. Birak xayuan ha’m adamlardın’ jokargı nerv iskerligi tiykarında bir-birinen ajıralatugın ozgeshelik bar ekenligin eksperimental turde dalilledi. Xayuanlardın’ jokargı nerv iskerligin uyrene otırıp onı adamlar menen salıstırganda kopshilik ozgeshelikler baykalgan ha’m bul narse adamlardın’ jokargı nerv iskerligin bunnan bılayınsha tolıq uyreniuge jıqsı jol ashtı. Xayuanlarda shartli refleksler xar kıylı darejedegi kuramalı duziliste payda bolıwı mumkin, birak adamlar menen salıstırganda ol bir kansha apiuayı formag’a iye boladı. Sonlıqtan adamlardın’ jokargı nerv iskerligi bul kuramalı reflektorlıq iskerlik bolıp, onın’ rawajlanıwı ha’m jetisiuinde birinshi ha’m en baslı orındı olardın’ sotsiallıq jag’dayı tartadı. Olarga oylaw ha’m soyleu ozgeshelikleri ten.