Berilgan: Nomalum

Noma`lum: R = ?
Yechish: 1) dan hisoblanadi.

2) dan R hisoblanadi.

51-misol. Klauzius-Klapeyron tenglamasining integral shakli yordamida Truton va Kistyakovskiy formulalari asosida simobning bog`lanish issiqligini hisoblab, 629.8 K qaynash harorati uchun aniqlangan 58.12 kJ/mol bug`lanish issiqligi qiymati bilan taqqoslang.
Berilgan: .
Yechish. 1) Truton formulasi asosida:

Kistyakovskiy formulasi asosida:

Klapeyron-Klauzius tenglamasi asosida:

Demak, har uchala formula asosida hisoblangan bug`lanish issiqligi qiymatlaridan Kistyakovskiy formulasi bo`yicha hisoblangan bug`lanish issiqligi (58.095 kJ/mol) 629.8 K uchun aniqlangan nazariy bug`lanish issiqligi 58.116 kJ/mol ga yaqin keladi: 58.1258.1.
Truton formulasi yordamida keltirib chiqarilgan bug`lanish issiqligiga taxminan yaqin keladi: 58.12=56.2.
Klapeyron-Klauzius tenglamasi bo`yicha keltirib chiqarilgan bug`lanish issiqligi kattaroqligi bilan ajralib turadi: 60.54>58.2.

52-misol. Bi metalining suyuqlanish harorati 544 K bo`lib, suyuq va qattiq holatdagi Bi metalining hajmlari orasidagi farq V=7.2<sup>.</sup>10<sup>-7</sup> m<sup>3</sup>/mol ga teng. Bi ning suyuqlanish solishtirma issiqligi 54.47 J/g bo`lsa, normal bosimda Bi necha gradusda suyuqlanadi?

Berilgan:

Noma`lum: T₂=?
1) dan (4.10) da hisoblanadi:

2) haroratlar orasidagi farqni aniqlash uchun qiymati berilgan bosimga ko`paytiriladi:

3) bosim ta`sirida Bi ning suyuqlanish harorati necha gradusga pasayishi hisoblanadi:

53-misol. Saxaroza C₁₂H₂₂O₁₁ ning suvdagi (293 K da) eritmasida 100 g suvga 6.84 g saxaroza to`g`ri keladi. Saxarozaning molekula massasi 342 g/mol ga teng. Eritmaning osmotik bosimi topilsin.

Yechish. a) 100 g suvda 6.84 g saxaroza erigan bo`lsa 1m³ suvda qancha saxaroza erishi topiladi:

b) saxaroza eritmasining konsentratsiyasi:

4. 
   osmotik bosimni topish uchun  = CRT formuladan foydalaniladi:
   

54-misol. 100 ml da 6.33 g qonning bo`yovchi moddasi – gematin bo`lgan eritmaning 20⁰C dagi osmotik bosimi 243.4 kPa ga teng. Agar gematinning elementar tarkibi (%, massa bo`yicha): S – 64.6; N = 5.2; N – 8.8; O – 12.6 va Fe – 8.8 ekanligi ma`lum bo`lsa, uning molekulyar formulasini aniqlang.
Yechish. tenglamadan eritmaning molyarligi topiladi.

Endi gematinning molekulyar massasi hisoblanadi. Masala shartidan ma`lumki, 1 l eritmada 63.3 g gematin mavjud; bu 0.1 molni tashkil etadi. Shunday qilib, gematinning mol massasi 63.3 g: 0.1=633g/mol bo`ladi, molekulyar massasi esa – 633 ga teng.
Gematinning oddiy formulasi topiladi. Gematin molekulasidagi C, H, N, O va Fe atomlar soni x, y, z, m va n bilan belgilanib quyidagicha hisoblanadi.

Demak, gematinning oddiy formulasi C₃₄H₃₃N₄O₅Fe bo`lib, unga 633 molekulyar massasi to`g`ri keladi. Bu yuqorida topilgan qiymatga mos keladi. Shunday qilib gematinning haqiqiy formulasiga o`xshash bo`ladi, ya`ni C₃₄H₃₃N₄O₅Fe.

55-misol. 293 K da 2 ^. 10^-4 m³ suvda 0.368^.10^-3 kg mochevina eritilgan: eritma 74630 Pa osmotik bosimga ega bo`lsa, eritmadagi mochevinaning molekulyar massasi qanday?

Berilgan: T = 298 K; m₁ = 2^.10^-4 m³; m₂ = 0.368 ^. 10^-3 kg;  = 74630 Pa.
Noma`lum: M = ?
Yechish. 1) eritmadagi mochevinaning massasi hisoblanadi:

2) dan moddaning molekulyar massasi hisoblanadi:
yoki 60 g/mol.

56-misol. 273 K da 2.53 ^. 10⁵ Pa osmotik bosim hosil qilish uchun 1m³ eritmada noelektrolit erigan holatda bo`lishi mumkin?

Berilgan: T = 273 K;  = 2.53 ^. 10⁵ Pa; R = 8.314 J/(mol^.K)