Ббк-63. 3(5Ў) М91 Мустафоев, Суюндик

ПОЛВОН ОТА
Полвон ота зиёратгоҳи Полвон Ота номли қишлоқдан ўтувчи сой бўйидаги қабристонда жойлашган. Бу қабр машҳур хоразмлик валий, полвон, шоир, Паҳлавон Маҳ-мудга нисбат берилади.. У киши Пурёвалий тахаллуслари билан машҳур.
Аниқ маълумот берувчи манба ёки маълумотлар йўқ. Асосий талқинлар оғиздан оғизга ўтиб келаётган ривоят-лардан иборат.
Нақл қилинишича, Эрон томонидан келган босқинчи-лар элни талаб, юртни хароб этишар экан. Бу ҳодиса ғой-ибдан Полвон бобога маълум бўлибди ва ёрдамга етиб ке-либ, кўп кароматлар кўрсатиб босқинчиларни даф қилиб-ди.
Шундан кейин бу ерда яшаб қолибдилар. Элга руҳий раҳнамо бўлиб, алиёликлари билан улуғ ҳурмат топибди-лар.
Сўнгги йилларда саховатли кишилар томонидан мақба-ра кўтарилган. Эски масжид ўрнида ҳашар йўли билан янгиси тикланган.
Бу жой обод зиёратгоҳ.

83

САЙЙИД АМИР ХАЛИЛ МАЙДОНИЙ
Саййид Амир Халил Майдоний Яссавия тариқатининг улуғ пирларидан бири бўлиб, тарбиячилик мартабаси би-лан эътибор топганлар.
Бу зот хусусида Муҳаммад Олим шайх Азизоннинг "Ла-маҳот мин нафоҳотул қудс" (яъни, Яссасия тариқати пир-лари мақомати) асарида маълумотлар бор:
"Ҳазрати улуғ Саййид Амри Халил Майдонийким, ўгиа замон парҳезкорларидан эдилар ва тақвода қаттиқ турар эрдилар. Бир куни ҳазрати Азизон Мавлоно Вали учун деб-дилар: дўстлар буғро (таом) пиширсинлар. Мавлоно Вали уни емабдилар. Сабабини сўрашганда дедиларки, вилоятда ҳануз боғнинг хирожи тўланмаган ва бу таомга ғўра солиб-дилар. Ҳазрати Саййид дедилар: Сиз биздан парҳезкор экансиз ва кейин дебдилар, биз бу қишлоқ боғининг хиро-жини ғўра жиҳатдан узганмиз. Шундан кейин Мавлоно Вали Азизон буғродан танаввул қилибди" (218 бет).
Шу асарда яна бир эътиборли маълумот бор: Ҳазрати Саййид (Амир Халил) Миёнқолдаги Куфин яқинида жой-лашган Майдон қишлоғида вафот этдилар ва ўша жойга кўмилганлар. Ҳазрати Мавлоно Вали ул зот қабрлари узра сўфа бино қилганлар, ўзлари ҳам ҳазрати Саййиднинг сўфасига дафн этилганлар. Тоғдан ариқ олиб келиб қаб-ристонга неча дарахтлар ўтқазишган. Ҳазрати Қосим шайх (тахминан 1500-1578) ариқ қазишда қўлларига чўкич олиб ер қазир, тош майдалари муборак юзларига тегиб, қона-тар эди. Шунда Мавлоно Жомийнинг ушбу байтлари ўқиб, чўкични тошга урар эдилар. Байти:
Тош каби ишқингда хорману бағримда тиконлар, Ҳар дам ул хордан жарох,атимдан очилгай гулзорлар.
(220-бет)
Миёнколкинг тарихий ўрни жиҳатидан Майдрн қиш-
лоғи шу жойга тўла мос келади ва айнан шу қишлоқда
қазршаа Саййид Амир Халил Майдонийнинг қабрлари бор.
Ўрни номаълум. Бу зот ҳазрати Қосим шайх Азизонга за-мондош бўлиб, азизлардан бўлганлар.
Қабрлари ёнида масжид ва номаълум қабрлар бор.