Банкларда молиявий ҳисоб

59.Банк устав капиталини капиталини шакллантириш тартиби (акция, оддий ва имтиёзли, 30315, номинал қиймат, аъзолик бадали).
Bankning ustav kapitali bank muassislari va aksiyadorlarining pul mablagʻlari hisobidan tashkil topadi. Bankning ustav kapitalini shakllantirish uchun budjet mablagʻlaridan foydalanilishi mumkin. Tashkil etilayotgan bank kapitalining yetarlilik darajasini belgilashda quyidagilar asosiy omil hisoblanadi:
– Markaziy bank tomonidan belgilangan ustav kapitalining eng kam miqdori boʻyicha talablarga muvofiqligi; – bank kapitali, shu jumladan ustav kapitali miqdorini doimiy koʻpaytirib borishning rejalashtirilganligi; – koʻzda tutilayotgan daromadlar hamda fondlarni shakllantirish istiqbollari; – muassislarning zarur hollarda qoʻshimcha kapital kirita olish qobiliyati. Bank roʻyxatga olingunga qadar ustav kapitalini shakllantirish uchun muassislar tomonidan Markaziy bankda yoki rezident banklarning birida vaqtinchalik jamgʻarma hisobvaragʻi ochiladi. Bank ustav kapitalining belgilangan eng kam miqdori mazkur vaqtinchalik jamgʻarma hisobvaraqda muassislar tomonidan bankni roʻyxatga olingunga qadar toʻliq shakllantirilgan boʻlishi kerak. 2017-yil 1-oktabrdan boshlab tijorat banklari ustav kapitalining eng kam miqdori 100 mlrd. soʻm miqdorida belgilanadi.
Bank roʻyxatga olingandan keyin uning ustav kapitali miqdorida egasi yozilgan aksiyalar chiqariladi va ular muassislar oʻrtasida joylashtiriladi. Bankning boshqaruv organlari quyidagilar hisoblanadi: – aksiyadorlar umumiy yigʻilishi; – bank kengashi (kuzatuv kengashi); – bank boshqaruvi.
60.Тижорат банклари томонидан ўз акцияларини муомалага чиқариш ва уларнинг ҳисобини юритиш (акция, оддий ва имтиёзли, 30318, номинал қиймат, аъзолик бадали). Tijorat banklari tomonidan muomalaga chiqarilgan hujjatsiz yoki hujjatli qimmatli qog'ozlarning blankalari Markaziy depozitariyda hisobga olinganda , quyidagi buxgalteriya o'tkazmasi amalga oshiriladi : Debet 90327 - Bankning qimmatli qog'ozlari blankalaris yokiDebet 90329 Bankning hujjatsiz qimmatli qog'ozlari » Kredit 96314 Bankning qimmatli qog'ozlari bo'yicha kontr - hisobvaraq Banklarning qimmatli qog'ozlari nominal qiymati bo'yicha sotilganda , quyidagi buxgalteriya o'tkazmalari amalga oshiriladi . a ) balans hisobvarag'i boʻyicha : Debet 10101 - « Aylanma kassadagi naqd pullar » yoki bankning vakillik hisobvarag'i yoki mijoz hisobvarag'I Kredit 23600 Bank tomonidan chiqarilgan qimmatli qog'ozlar » b ) balansdan tashqari hisobvarag'i bo'yicha : Debet 96314 - Bankning qimmatli qog'ozlari bo'yicha kontr - hisobvaraq » Kredi90327 - Bankning qimmatli qog'ozlan blankalaris yokiKredi 90329 Bankning hujjatsiz qimmatli qog'ozlari » Ma'lumki . tijorat banklari tomonidan qimmatli qog'ozlarning bahosi bozordagi talab va taklif asosida o'zgarishi mumkin Qimmatli qog’ozlar nominal qiymatidan yuqori bahoda sotilganda qutidagi operatsiyalar amalga oshiriladi: Debet 10101 Kredit23600 yoki Kredit 23696
61. Тижорат банклари томонидан ўз акциялари бўйича дивидентларни ҳисоблаш ва тўлаш тартиби ҳамда бухгалтерия ҳисобида акс эттирилиши (тақсимланмаган фойда, даврий ва йиллик дивидендлар, 29822, соф фойда).
E’lon qilingan aksiyalar uchun dividend hisoblanganda:
Debet: 31203-“Taqsimlanmagan foyda (aktiv-passiv)” – yillik dividend
hisoblanganda;
Debet: 31206-“Sof foyda (zarar) (aktiv-passiv)” – oraliq dividend
hisoblanganda hisobvaragʻi;
Debet: 30903-«Umumiy zaxira fondi» (foyda yetmaganda imtiyozli aksiyalar
boʻyicha);
Kredit: 29822-“Toʻlanishi lozim boʻlgan dividendlar” hisobvaragʻi.
Dividend toʻlanganda:
Debet: 29822-“Toʻlanishi lozim boʻlgan dividendlar” hisobvaragʻi;
Kredit: 10101-«Aylanma kassadagi naqd pullar» yoki bankning vakillik
hisobvaragʻi yoki mijoz hisobvaragʻi.
Hisoblangan dividendlar qonunchilikda belgilangan tartibda bank ustav
kapitalini oshirishga yoʻnaltirilganda quyidagi buxgalteriya oʻtkazmasi amalga
oshiriladi:
Debet: 29822-«Toʻlanishi lozim boʻlgan dividendlar»;
Kredit: 30315-«Chiqarilgan ustav kapitali - Imtiyozli» yoki
Kredit: 30603-«Qoʻshilgan kapital» – nominal qiymatidan yuqori summasiga.
Bir vaqtning oʻzida:
Debet: 96314-«Bankning qimmatli qogʻozlari boʻyicha kontr-hisobvaraq»
hisobvaragʻi;
Kredit: 90329-«Bankning hujjatsiz qimmatli qogʻozlari» hisobvaragʻi.
62. Тижорат банклари томонидан қарз қимматли қоғозларини чиқариш ва уларнинг тўловини амалга ошириш бўйича операциялар ҳисоби (облигация, қимматли қоғозларнинг бланкалари, 23600, ҳужжатли).
Tijorat banklari qonunchilik hujjatlariga muvofiq obligatsiyalar, depozit
sertifikatlari, veksellar va bozorda muomalada boʻladigan boshqa qarz qimmatli
qogʻozlarini chiqarishi mumkin. Bank tomonidan chiqarilgan qarz qimmatli
qogʻozlarining hisobi ularning nominal qiymati boʻyicha 23600-«Bank tomonidan
chiqarilgan qimmatli qogʻozlar» balans hisobvaragʻining tegishli hisobvaraqlarida
yuritiladi
Hujjatsiz yoki hujjatli qimmatli qogʻozlarning blankalari Markaziy
depozitariyda hisobga olinganda, quyidagi buxgalteriya oʻtkazmasi amalga oshiriladi:
Debet: 90327-«Bankning qimmatli qogʻozlari blankalari» yoki 90329-
«Bankning hujjatsiz qimmatli qogʻozlari»;
Kredit: 96314-«Bankning qimmatli qogʻozlari boʻyicha kontr-hisobvaraq».
Qimmatli qogʻozlar nominal qiymati boʻyicha joylashtirilganda, quyidagi
buxgalteriya oʻtkazmalari amalga oshiriladi:
Debet: 10101-«Aylanma kassadagi naqd pullar» yoki bankning vakillik
hisobvaragʻi yoki mijoz hisobvaragʻi;
Kredit: 23600-«Bank tomonidan chiqarilgan qimmatli qogʻozlar».
Bir vaqtning oʻzida:
Debet: 96314-«Bankning qimmatli qogʻozlari boʻyicha kontr-hisobvaraq»;
Kredit: 90327-«Bankning qimmatli qogʻozlari blankalari» yoki 90329-
«Bankning hujjatsiz qimmatli qogʻozlari».
Qimmatli qogʻoz nominal qiymatidan yuqori bahoda sotilganda sotish bahosi
va nominal qiymat oʻrtasidagi farq (mukofot) 23696-«Chiqarilgan qimmatli
qogʻozlar boʻyicha mukofot (premiya)» hisobvaragʻining kreditiga sotish kunida
quyidagi buxgalteriya oʻtkazmasi orqali oʻtkaziladi:
Debet: 10101-«Aylanma kassadagi naqd pullar» yoki bankning vakillik
hisobvaragʻi yoki mijoz hisobvaragʻi - qimmatli qogʻozni sotish qiymatiga;
Kredit: 23600-«Bank tomonidan chiqarilgan qimmatli qogʻozlar» – qimmatli
qogʻozning nominal qiymatiga;
Kredit: 23696-«Chiqarilgan qimmatli qogʻozlar boʻyicha mukofot (premiya)»
– qimmatli qogʻozni sotish qiymati va nominal qiymati oʻrtasidagi farq summasiga.
Agar bank qimmatli qogʻozni nominal qiymatidan past bahoda sotib olsa,
nominal qiymat va sotib olish bahosi oʻrtasida ijobiy farq 45994-«Boshqa foizsiz
daromadlar» hisobvaragʻining «Chiqarilgan qarz majburiyatlari bilan bogʻliq
operatsiyalardan olingan daromadlar» alohida shaxsiy hisobvaragʻining kreditida aks
ettiriladi. Agar bank tomonidan qimmatli qogʻoz balans qiymatidan yuqori bahoda
sotib olinsa, balans qiymati va sotib olish bahosi oʻrtasidagi salbiy farq 55995-
«Boshqa foizsiz xarajatlar» hisobvaragʻining «Chiqarilgan qarz majburiyatlari bilan
bogʻliq operatsiyalar boʻyicha qilingan xarajatlar» alohida shaxsiy hisobvaragʻining
debetida aks ettiriladi.