Банкларда молиявий ҳисоб

63. Банкларнинг қимматли қоғозларни сотиб олишга доир операциялари ҳисоби (олди-сотди қимматли қоғозлари, инвестиция, 10700, 15900, фоизли даромадлар, дивиденд).
10700-«Oldi-sotdi qimmatli qogʻozlar» hisobvaraqlarida bank tomonidan
savdo qilish maqsadlarida sotib olingan qimmatli qogʻozlarning hisobi yuritiladi va
ushbu qimmatli qogʻozlar ularni kelajakda foyda bilan sotish maqsadida qisqa
muddatga sotib olinadi. Analitik hisob sotib olingan qimmatli qogʻozlar turlari va
muddatlari, shuningdek, emitentlar boʻyicha alohida yuritiladi.
Qimmatli qogʻozlarni sotib olishda quyidagi buxgalteriya hisobi yozuvi amalga
oshiriladi:
Debet: 10700-“Oldi-sotdi qimmatli qogʻozlari”;
Kredit: 10101-“Amaliyot (operatsion) kassadagi naqd pullar” yoki 20200-
“Talab qilib olinguncha saqlanadigan depozitlar” hisobvaragʻi.
Balans hisoboti tuziladigan sanada bozor narxini sotib olish narxi bilan
taqqoslash orqali qimmatli qogʻozlarni qayta baholash amalga oshiriladi. Qimmatli
qogʻozlarning bozor qiymatini aniqlashda, birja va birjadan tashqari bozorlarda
shakllanadigan baholar toʻgʻrisidagi ma’lumotlardan foydalaniladi.
15900-“Soʻndirish muddatigacha saqlanadigan qarz qimmatli qogʻozlarga
qilingan investitsiyalar” «Investitsiyalar» hisobvaraqlarida bank tomonidan
investitsiya maqsadlariga uzoq muddatli asosda sotib olingan qimmatli qogʻozlarning
hisobi yuritiladi. Uzoq muddatli obligatsiyalar va boshqa uzoq muddatli qarz
majburiyatlari odatda ularning toʻlov muddati kelgunga qadar bankning foizli
daromadining doimiy oqimi bilan ta'minlash uchun hisobvaraqlarida hisobda turadi.
Aksiyalarga qilingan investitsiyalarning hisobi bank tomonidan tijorat faoliyati
uchun sotib olingan 10700-«Oldi-sotdi qimmatli qogʻozlari» hisobvaraqlarida
hisobga olinadigan aksiyalardan tashqari barchasi 15913-«Korxonalarning qarz
qimmatli qogʻozlari» hisobvaragʻida hisobga olinadi. Uzoq vaqt davomida egalik
qiladigan aksiyalar bankka oʻz manfaatlaridan kelib chiqib, korxonalarning faoliyati
va hisob siyosatining shakllanishiga ta'sir koʻrsatish imkonini beradi. Ularning
analitik hisobi sotib olingan qimmatli qogʻozlarning turlari va muddatlari boʻyicha
hamda emitentlar boʻyicha alohida yuritiladi.