"bank ishi" kafedrasi

o‘z aksiyador kapitali
– bu kapital oddiy va imtiyozli aksiyalar chiqarish va sotish 
hisobidan, taqsimlanmagan fondi hisobidan yuzaga keladi;
b) xar xil ko‘zda tutilmagan holatlar uchun tashkil kilingan rezervlar.
v) bankning uzoq muddatli majburiyatlari (uzok muddatli veksel va obligatsiyalar) 
bo‘lishi mumkin. 
Banklarning rezerv kapitali yoki rezerv fondi foydadan ajratmalar hisobiga hosil bo‘ladi 
va u ko‘zda tutilmagan zararlar hamda qimmatli qog‘ozlar kursining tushishi natijasidagi 
yo‘qotishlarni qoplash uchun mo‘ljallangan. 
Taqsimlanmagan foyda
— rezerv fondiga ajratmalar va dividendlar tыlanganidan 
so‘ng qoladigan foydaning bir qismidir.Banklarning o‘z mablag‘lari tijorat banklari 
faoliyatida muhim ahamiyat kasb etadi. Banklarning o‘z kapitali hissasining kamayishi 
ba’zi hollarda banklarning sinishiga olib keladi. 
Bank resurslari tarkibida aholining omonat qo‘yilmalari muhim rol tutadi. Ular to‘liq 
summaga yoki bo‘lib-bo‘lib qo‘yiladi va berilishi mumkin. Omonatchi va bank o‘rtasidagi 
mablag‘ ko‘yishi bilan bog‘lik munosabat omonat daftarchasini berish bilan tasdiqlanadi. 
Banklar to‘lovchilik asosida turli xil maqsadli qo‘yilmalarni, muddatli yoki talab kilish 
hamda olish mumkin bo‘lgan jamg‘armalar qabul qiladilar. 
Banklar mablag‘larni jalb qilish imkoniyatlari chegaralangan bo‘lib, barcha 
mamlakatlarda bu jarayon Markaziy bank tomonidan tartibga solinib turiladi. Jalb qilingan 
mablag‘lar tijorat banklari kredit resurslarining asosiy qismini tashkil qiladi. 
O‘zbekiston Respublikasi Markaziy banki bank kapitali bilan jalb qilingan mablag‘lar 
orasidagi nisbatni bir qator zaruriy me’yorlar yordamida tartibga soladi. 
Bu quyidagi normativlar:

kapital etarliligi,

bir kredit oluvchiga to‘g‘ri keladigan maksimal risk miqdori,

aholidan jalb qilingan depozitlarning maksimal miqdori va boshqalar
O‘zbekiston Respublikasi Markaziy banki yo‘riqnomasiga muvofiq, aholidan pul 
omonatlarini jalb qilish miqdori bankning o‘z kapitali miqdori bilan chegaralanadi. 
Banklar jalb qiladigan mablag‘lar tarkibi turlicha bo‘ladi. Ularning asosiy turlariga 
quyidagilar kiradi:

bank mijozlar bilan ishlash jarayonida jalb qilgan mablag‘lar (depozitlar),

o‘z qarz majburiyatlarini chiqarish yo‘li bilan mablag‘larni to‘plash (depozit va jamg‘arma 
sertifikatlarini, veksellar, obligatsiyalar)

banklararo kredit vositasida boshqa kredit tashkilotlaridan olinadigan va O‘zbekiston 
Respublikasi Markaziy bankidan olinadigan ssuda mablag‘lari va boshqalar kiradi.
Halqaro bank amaliyotida jalb qilingan resurslar ularni yig‘ish usuliga qarab quyidagi 
guruhlarga bo‘linadi: 

depozitlar; 

nodepozit resurslar. 

---

120 
Keng ma’noda passivlarni boshqarish omonatchilar va boshqa kreditorlarning 
mablag‘larini jalb va mazkur bank uchun mablag‘lar manbalari tegishli kombinatsiyasini 
belgilash bilan bog‘liq faoliyatdir. 
Tor ma’noda esa passivlar operatsiyalarini boshqarish deganda zaruriyatga ko‘ra qarz 
mablag‘larini faol ravishda topish yo‘li bilan likvidlika bo‘lgan ehtiyojni qondirishga 
qaratilgan harakatlar tushuniladi.