"bank ishi" kafedrasi

 
 
2-jadval 
Tijorat banklariga Markaziy bank tomonidan o‘rnatilgan iqtisodiy normativlar
10
 
№ 
Iqtisodiy ko‘rsatkichning 
nomi 
Formula 
Belgil
an-gan 
normativ 
Kapital etarliligi ko‘rsatkichlari 
1 
Kapital etarliligi 
koefitsienti 
Tavakkalchilikka asoslangan umumiy 
kapital 
Min. 
0,10 
Riskka tortilgan aktivlar 
2 
1 darajali kapital etarliligi 
koefitsienti 
1 darajali kapital 
Min. 
0,05 
Riskka tortilgan aktivlar 
3 
Leveraj koefitsienti 
1 darajali kapital 
Min. 
0,06 
(Jami aktivlar) - (Nomoddiy aktivlar 
umumiy summasi) 
Likvidlilik ko‘rsatkichlari 
4 
Joriy likvidlilik 
koefitsienti 
Likvid va so‘ndirilish muddati 30 
kungacha bo‘lgan aktivlar 
Min. 
0,30 
Qaytarish muddati 30 kungacha bo‘lgan 
va talab qilib olguncha majburiyatlar 
Kreditorlar bilan bo‘ladigan operatsiyalar bo‘yicha normativlar 
5 
Bitta yoki bir guruh 
aloqador kreditorlar riskining 
maksimal darajasi, 
ta’minlangan kreditlar 
Bir kreditorga ajratilgan kreditning 
maksimal miqdori, ta’minlangan kreditlar 
Maks. 
0,25 
1 darajali kapital 
6 
Bitta yoki bir guruh 
aloqador kreditorlar riskining 
maksimal darajasi, 
ta’minlanmagan kreditlar 
Bir kreditorga ajratilgan kreditning 
maksimal miqdori, ta’minlanmagan kreditlar 
Maks. 
0,05 
1 darajali kapital 
7 
Barcha yirik kreditlar 
risklarining maksimal darajasi 
Yirik kreditlarning jami miqdori 
Maks. 
8,0 
1 darajali kapital 
Qimmatli qog‘ozlar bilan operatsiyalar bo‘yicha normativlar 
8 
Bir emitent qimmatli 
qog‘ozlariga qilingan 
Bir emitentning nodavlat qimmatli 
qog‘ozlariga qilingan investitsiyalar
Maks. 
0,15 
10
Ўзбекистон Республикаси Марказий банки 
www.cbu.uz
- сайти маълумотлари асосида тайёрланди.

---

81 
investitsiyalarning maksimal 
miqdori 
1 darajali kapital 
9 
Qimmatli qog‘ozlar oldi 
sotdisiga qilingan 
investitsiyalar maksimal 
darajasi 
Oldi sotdi qimmatli qog‘ozlariga umumiy 
investitsiyalar 
Maks. 
0,25 
1 darajali kapital 
1
0 
Ustav kapitalga va boshqa 
barcha emitentlar qimmatli 
qog‘ozlariga qilingan 
investitsiyalar maksimal 
umumiy hajmi 
Ustav kapitalga va boshqa barcha 
emitentlar qimmatli qog‘ozlariga qilingan 
investitsiyalar umumiy hajmi
Maks. 
0,5 
1 darajali kapital 
2-jadval ma’lumotlaridan ko‘rishimiz mumkinki, tijorat banklari faoliyatida yuzaga 
kelishi mumkin bo‘lgan risklarni oldini olish uchun yuqoridagi aniq me’yoriy talablar 
joriy etilgan. Kapital etarliligi ko‘rsatkichlari o‘zini 3 guruhga bo‘lgan holda Kapital 
etarliligi koefitsienti, 1 darajali kapital etarliligi koefitsienti va Leveraj koefitsientlari 
olingan hamda mos ravishda minimal 10%, 5% va 6 % darajada bo‘lishi belgilangan. 
Likvidlilik ko‘rsatkichi esa joriy likvidlilik asos sifatida eng kamida 30% bo‘lishi alohida 
qayd etilgan. 2015 yil 1 yanvardan esa bu ko‘rsatkich 100% qilib belgilandi. 
Kreditorlar bilan bo‘ladigan operatsiyalar bo‘yicha normativlar bitta yoki bir guruh 
aloqador kreditorlar riskining maksimal darajasita’minlangan kreditlar 25%, bitta yoki bir 
guruh aloqador kreditorlar riskining maksimal darajasi 5%, ta’minlanmagan kreditlar 
barcha yirik kreditlar risklarining maksimal darajasi 1 darajali kapitalga nisbatan 8 
baravargacha oshishi mumkinligi belgilangan.
Qimmatli qog‘ozlar bilan operatsiyalar bo‘yicha normativlar bir emitent qimmatli 
qog‘ozlariga qilingan investitsiyalarning maksimal miqdori 15%, qimmatli qog‘ozlar oldi 
sotdisiga qilingan investitsiyalar maksimal darajasi 25%, ustav kapitalga va boshqa barcha 
emitentlar qimmatli qog‘ozlariga qilingan investitsiyalar maksimal umumiy hajmi 50% 
gacha bo‘lishi talab etiladi. 
Bundan tashqari, tijorat banklari faoliyatida valyutalar oldi sotdisi bo‘yicha ham turli 
iqtisodiy normativlar o‘rnatilgan xususan, ochik valyuta pozitsiyalarining jami mikdori xar 
bir operatsion kun yakunida vakolatli bankning regulyativ kapitali mikdorining 20 % dan 
oshmasligi kerak.