Б. С. Мусаев а г р о к и м

ўғитлар самарадорлигини оширади.
Ўсув даврининг илк босцичларидаги паст.ҳарорат 
ўсимликларнинг азот ва фосфор билан меъёрида озиц- 
ланишига салбий таъсир чкўрсатади. Ҳаддан ташцари 
юцори ҳароратларда ҳам ўсимликларнинг меъёрида озиц­
ланиш жараёни бузилади. Ўғитларнинг самарадорлигига 
тупроцларнинг микробиологик фаолияти ҳам ўзига хос 
таъсир кўрсатади.
Агротехникавий шароитлар
Тупроцни оби-тобида ишлаш, экиш ни маъцул агро­
техникавий муддатларда ўтказиш, энг яхши утмищдош 
экин танлаш, алмашлаб экишга цатъий амал цилиш, 
бегона ўтлар, зараркунанда хашаротлар ва касаллик­
ларга царши кураш— ўғитлар самарадорлигига кучли 
таъсир кўрсатадиган омиллардан ҳисобланади.
Муддатида амалга оширилган ишлов тупроцда цулай 
сув, ҳаво ва микробиологик режимларни юзага келти-

---

ради, бу ўз навбатида экинларнинг меъёрида ўсиб- 
ривожланишига ёрдам беради.
Турли ўтмишдош экинлар ўзларидан кейин турли 
миқдордаги анғиз ва илдиз қолдиқларини қолдиради, 
ўғит, сув ва ишлов беришга турлича талаб қўяди. Айрим 
қишлоқ хўжалик экинлари (люпин, хантал, қашқар 
беда) тупрокдаги қийин эрийдиган ози к моддаларни 
ўзлаштириш ва кейинги экиладиган экинлар учун ўзлаш- 
тиришга лаёқатли шаклга ўтказиш қобилиятига эга. Дала 
алмашлаб экишдаги сабзавот ва айрим чопиқгалаб экин­
лар тупрокдан калийни кўпроқ ўзлаштиради. Эртанги 
экинларнинг ўсув даври қисқа бўлганлиги учун улар 
тупрокдан озиқ моддаларни кам микдорда ўзлаштиради. 
Натижада тупроқнинг ози қ режими яхшиланади. Д ук­
какли ва дуккакли-дон экинлар тупрокда кўп микдорда