Б. С. Мусаев а г р о к и м

микдорига ижобий таъсир кўрсатади. Маҳаллий ўғит 
киритилмаган майдонларда гумус микдорининг йил­
дан-йилга камайиб бориши кузатилади. Республика Пах­
тачилик илмий-тадқиқот институти олимларининг таъ­
кидлашича, умуман ўғит қўлламаслик ёки минерал 
ўғитларга ортиқча ружу қўйиш оқибатида фақатгина 
кейинги 50—60 йил ичида тупрокдаги гумус микдори 
25—50% га (100% га нисбатан) камайган.
Тупрокда гумус ҳосил бўлиши алмашлаб экиш тури,

---

киритилаётган минерал ва маҳаллий ўғитларнинг мик­
дорига боғлиқ. Гўнг фонида тупроққа қўшимча равишда 
азотли ўғитлар киритиш лозим, чунки ўсимликлар б и ­
ринчи йилда гўнг таркибидаги азотни фосфор ва ка­
лийга қараганда жуда кам ўзлаштиради. Гўнгни чопиқ- 
талаб экинларга қўллаш яхши самара беради, чунки 
қатор ораларига ишлов берилганда гўнг тезроқ мине- 
раллашади ва ундан ўсув даври узунроқ бўлган экинлар 
унумли фойдаланади.
Ўғит қўллаш турлари, усуллари, муддатлари 
ва техникаси
Ўғит қўллаш тизимида ишлатиладига'н иборалардан 
тўғри фойдаланиш лозим:
— асосий ўғитлаш (экишгача, экиш билан);
— қаторлаб ўғитлаш (экиш билан бирга);
— қўшимча озиқлантириш (экинларнинг ўсув дав- 
рида).
Ўғитларни тупрокка куйидаги муддатларда киритиш 
мумкин:
— кузда; баҳорда; ёзда; белгиланган маълум ойларда.
Ўғитлашнинг асосий усуллари жумласига қуйидаги-
лар’ киради:
— ёппасига (сочма); жойига (уялаб, ўчоғига, катор­
лаб); локаль-тасмасимон; захиравий; механизмлар ёр­
дамида; ҳаводан ва ҳ.к.
Ўғитларни тупрок билан аралаштиришда плуг, куль- 
тиватор-озиклантиргич, дискали ва тишли тирма каби