B. N. O r I p o V u o 'K 372. 874(075) квк

1 B.N.Oripov. 
Tasviriy sa n ’at darslari sam aradorligini oshirish om illari.
Т ., , , 0 ‘q itu v c h i" , 1 9 7 8 - y.
152

---

4 .8 . TASVIRIY SA N ’AT DARSLARIDA TEXNIKA
VOSITALARIDAN FOYDALANISH
M a ’lumki, bugungi k u n d a m aktab o 'q u v -te x n ik a vositalari 
a s o s a n e p i d i a s k o p , k o d o s k o p , L E T 1 , f il m o s k o p , t e l e v iz o r , 
v id eom a gnito fon kabilardan iboratdir.
Tasviriy s a n ’a tn i o 'q i t i s h d a m o lb e r t, taglik, reflektr kabi 
q o 's h i m c h a te x n ik j i h o z l a r h a m q o 'lla n ila d i. B ular n a tu r a n i
o 'q u v c h in in g ko'rish gorizo ntig a m oslashtirib olishda va rasm 
c h iz ish d a q o 'lla n a d ig a n b u y u m la r b o 'lib , ular yarim niexanik 
uslubda ishlatiladi.
Reflektr
— naturaga tu shayotg an yorug'-soyalarni m e ’yorda 
bo'lishi u c h u n qo'llaniladi.
M olbertlar —
rasm chizish m oslam alari b o'lib, 
darsda va 
d a rs d a n tash q ari m a s h g 'u lo tla rd a ishlatiladi. Tasviriy s a n ’atini 
o 'q itis h d a k o 'p ro q
epidiaskop
qo'llaniladi.
Epidiaskop
— tasvirlarni kattalashtirib ko'rsatish u c h u n ishla­
tiladi. D iapozitivlardan foydalanish u c h u n
L E T I —
apparati qo'l 
keladi. Tasviriy s a n ’at darslarida foydalanilayotgan texnik vosita- 
lardan ya n a biri filmoskopdir. U n d a diafilm lar nam oyish etiladi. 
S a n ’at asarlarini tahlil qilishda texnika vositalaridan foydalanish 
dars sam aradorligini oshiradi.
4.9. TASVIRIY SA N ’AT BO'YICHA SINFDAN
VA MAKTABDAN TASHQARI ISHLAR
O 'q u v c h ila r n in g tasviriy s a n ’atga b o 'lg a n qiziqishini oshi- 
rish d a , dars va m a s h g 'u l o tl a r d a o 'q u v c h il a r n i n g faolligini va 
ijodkorligini k o 'ta r is h d a sin fd a n va m a k ta b d a n tashqari ishlar 
a lo h id a a h a m iy atg a ega b o 'lg a n vositadir.
T a sv iriy s a n ’at b o 'y i c h a s in f d a n va m a k t a b d a n t a s h q a r i 
ishlarning 40 d a n ortiq turi mavjud.
U lardan eng asosiylari:
1. To'garaklar.
2. K onsultatsiyalar ( q o 's h im c h a darslar).
3. S uhbat, leksiya, m a ’ruzalar.
153

---

4. Sayohat, yurishlar.
5. K o 'rg a z m a va tanlov (konkurs)lar.
6. Badiiy — s a n ’at kechalari.
7. M a tb u o t ishlari.
8. Ste n d , a lb o m , individual ko'rgazm alar.
9. Kinofilm , telek o'rsatu v larn i ko'rish.
10. R a sso m la r ijodi b o 'y ic h a konferensiya, u chrashuv, yubi- 
ley tan ta n a la rin i o'tk azish kabilar.
T o ‘garaklar. 
M aktab sharoitidan kelib chiqib, „rasm c h iz ish '1 
(yosh rassom ), ,,grafika“ , „ n a q q o s h lik " , „ ku lolc hilik ", „ s a n ’at 
tarixini o 'r g a n i s h " , „ y o g 'o c h , g a n c h o 'y m a k o r l ig i " , „ h a y k a l ­
taroshlik" kabi to'garaklar tashkil etiladi. To'garakka rasm chizishga 
qiziquvchi o 'q u v c h il a r jalb etiladi. 10— 12 o 'q u v c h id a n iborat 
g u ru h la r tashkil etilib, h aftada 2—3 m ashg'u lot rejalashtiriladi. 
M a sh g 'u lo tla r 2—3 so atg ach a d a v o m etadi.