B. Аbidov, О. G‘. Аzimov, U. А. Ziyamuhamedova neft-gaz sintezi аsоslаri

1.2. Gaz benzini
Gaz  benzini  –  yengil  benzin  fraksiyasi  bo‘lib,  to‘yingan  ugle-
vodorodlardan  tashkil  topgan.  Gaz  benzinlari  qimmatli  uglevodo-
rodlar  komponentlarini,  shu  jumladan,  2-metilbutan  (izopentan)  va
n–pentanni  o‘zida  saqlaydi.  Gaz  benzinlarining  tavsifi  2-jadvalda
keltirilgan.
3-jadval
Аyrim gazobenzin zavod (GBZ)larining gaz benzinlari 
tavsifi.
Ko‘rsаtkichlаr
Tuymazin GBZ
Minibaev GBZ
Nisbiy zichlik
0,736
–
Fraksion  tarkibi  (GОst  1576–42 
bo‘yicha),ºC
Qaynash boshlanishi
26
27–30

---

13
10%
33
33–37
50%
46
43–46
90%
100
85–89
Q‘aynash oxiri
121
110–114
Uglevodorod tarkibi, massaviy %
2–metilpropan (izobutan)
S
 12,9
izi bor
n–Butan
2,5
2–metilbutan (izopentan)
25–30
S
 30,2
n–Pentan
20–25
Dimetilbutanlar
3,5–4,5
S
 13,3
Metilpentanlar
8,5–10,0
n–Geksan
≥5
17,4
Metilsiklopentan
yo‘q
1,4
Siklogeksan
yo‘q
2,5
Benzol
0,4
0,5
Izopentan
10
5,9
C
8
va undan yuqori uglevodorodlar
1,5–2,5
–
1.3. Tabiiy gaz
Toza gaz konlarining gazini tabiiy gaz deb nomlash qabul qilin-
gan.  Tarkibiy  qismi  bo‘yicha  u  yo‘ldosh  gazlardan  anchagina  farq
qiladi.  Tabiiy  gazda  metanning  miqdori  yo‘ldosh  gazdagidan  ko‘p
bo‘lib,  98%  gacha  yetishi  mumkin;  C
2
 va  ayniqsa,  C
3
–  C
4
 uglevo-
dorodlarning miqdori tabiiy gazda, odatda, yuksak emas. Ko‘pgina
tabiiy gazlarda ko‘proq miqdorda inert gazlar (N
2
,CO
2
) va kamyob
gazlar  (Ar,He  va  boshqalar)  ham  mavjud.  Аyrim  tabiiy  gazlarning
tarkibi  3a-jadvalda  keltirilgan.  Tabiiy  va  yo‘ldosh  gazlar  tarkibiga
faqat to‘yingan uglevodorodlar kiradi.
3a-jadval