B. Аbidov, О. G‘. Аzimov, U. А. Ziyamuhamedova neft-gaz sintezi аsоslаri

2.2.2. Suyuq parafin uglevodorodlarni qo‘llanilashi
Izopentan-sintetik  kauchuk  monomeri-izopren  ishlab  chiqarish-
da  ishlatiladi.  C
6
–C
10
 parafin  uglevodorodlarning  asosiy  qo‘llanish
sohasi  maxsus  erituvchilar  sifatida  ishlatilishi  bilan  chegaralanadi.
C
10
–C
20
parafin uglevodorodlar esa spirtgacha oksidlashda ishlatilib,
hosil bo‘lgan mahsulotlar sintetik yuvish vositalarini olishda ishlati-
ladi.
2.3. Qattiq parafin uglevodorodlar
Qaysi  neft  konidan  chiqqanligiga  qarab  neftni  moy  fraksiyasi
(300–500ºC)ni deparafinlaganda 30% gacha parafini bo‘lgan C
20
–C
40
 
qattiq  parafin  uglevodorodlar  olinadi.  Moylarni  deparafinlash  eri-
tuvchilar yordamida olib boriladi. Surkov moylari fraksiyasi to‘g‘ri

---

22
keladigan  erituvchi  (metiletilketon–benzol,  atseton–benzol,  benzol-
dixloretan  aralashmalari,  suyuq  propan)da  eritiladi,  so‘ngra  eritma
sovitiladi va bunda ajralib qolgan parafin filtrlash yo‘li bilan ajrati-
ladi. Erituvchi filtratdan haydaladi va jarayonga qaytariladi. Parafin
qoldiq moydan qaynoq erituvchi (masalan, metilen xlorid) bilan yu-
viladi.
C
20
–C
40
 qattiq  parafin  uglevodorodlar  sintetik  yuvish  vosita-
lari  ishlab  chiqarish  uchun  boshlang‘ich  xomashyo  hisoblangan
a–olefinlar  va  sintetik  karbon  yog‘  kislotalarini  olishda  ishlatiladi.
Bundan tashqari, t
erish
= 40–42ºC li parafinlar gugurt, teri sanoatida,
t
erish
=50–52ºC  li  parafinlar  sham  ishlab  chiqarishda,  ho‘l  mevalarni
konservalashda,  kosmetikada,  farmatsevtika  sanoatida,  fotografiya
va shu kabilarda ishlatiladi.