B. A. Xakimov biologiya fanidan masalalar

Yechilishi: 
Interfaza davrida hujayra markazi markazi ikki hissa organligi uchun, soni ikkita 
boladi. Mitoz bo`linish tugagandan so`ng ular hujayrada yana bitta bo`lib qoladi. Bitta hujayra 
markazi ikkita slindir shakldagi kichik tanachadan iborat bo`lib, bitta silindrda 9 ta bog`lam, 27 ta 
mikronaycha (har bir bog`lam uchta mikronaychani o`z ichiga oladi), ikkinchi silindrda ham 
shuncha bo`lib, hujayra markazida ikki hissa ortgan paytda sentriola mikro naychalari ham ikki 
hissa ortadi, bunda ular soni 108 ta bo`lib qoladi. Javob: I-1-e; 2-b; II-1-d; 2-a bo`ladi.
12.Drozofilada ko`zning oq rangida bo`lishi retsessiy, qizil rangda bo`lishi dominant hamda 
jinsga bog`liq holda irsiylanadi. Erkak drozofila oq qizil bo`lsa, gamotogeniz jarayoni bitta 

---

65 
Xakimov Bahodir Absamatovich 91 971 61 42
birlamchi jinsiy hujayrada hosil bo`lgan spermatozoidlarning nechtasi ushbu belgi bo`yicha 
retsessiv (a) va nechtasi dominant (b) genga ega bo`ladi? 
Yechilishi:
- qizi ko`zli, 
Oq kozli erkak drozofila genotipi 
bo`ladi. 
Spermatogenez jarayonida bitta birlamchi jinsiy hujayraning bo`linishi natijasida to`rtta 
spermatozoid hosil bo`ladi. Ularning ikkitasi 
, ikkitasi Y geniga ega bo`ladi, ya`ni ikkita oq ko`z 
belgisi bo`yicha retsessiv genga ega bo`ladi, ikkitasi esa bu belgiga ega bo`lmaydi. Dominant 
belgiga ega bo`lgan spermatozoidlar umuman hosil bo`lmayfio. To`g`ri javob: C 
13.Urg`ochi kaptarning somatik hujayrasida autosomalar soni 78 ta bo`lsa, hamda embrional 
rivojlanishning maydalanish bosqichida zigotada 3 marta ekvtorial, 4 marta meridinal bo`linish 
kuzatilgan bo`lsa, hosil bo`lgan blastomerlardagi jami birikish guruhlari soni va urg`ochi kaptar 
tuxumi hujayrasida xromosomalar holat qanday bo`ladi?
Yechilishi: 
Urg`ochi kaptarning somatik hujayrasida 78 ta autosoma, 2 ta jinsiy xromosoma 
bo`lsa, jami kariotipida 80 ta xromosoma mavjud. Blastomerlar diploid to`plani bo`lib, unda 
birikish guruhlarining soni xromosomalarning gaploid to`plami soniga teng ya`ni 40 ta. Zigota 
maydalanishida 3 marta ekvatorial, 4 marta meridional bo`linish kuzatilsa, 128 ta blastomer hosil 
bo`ladi. 128 ta blastomerning har birida birikish guruhlarning soni 40 ta bo`lsa, umumiy birikish 
guruhlaning sonini topamiz: 128x40=5120 ta ekan. Qushlarda urg`ochilarning geterogametall, 
erkaklari gomogametali bo`ladi. Shunday ekan, urg`ochi kaptartuxum hujayrasida gaploid to`plam 
ya`ni 40 xromosoma bo`lsa, undan 39 tasi autosoma, bittasi(X yoki Y) jinsiy xromosoma 
hisiblanadi. Demak, 39+X yoki Y bo`ladi.