B. A. Xakimov biologiya fanidan masalalar

gomologik xromosomalar 
deb ataladi. 
Organizmlarning o‘sishi, rivojlanishi va ko‘payishi hujayralar sonining ko‘payishi orqali 
amalga oshadi. Hujayraning ko‘payishi uning bo‘linishi natijasida ro‘y beradi. 
Xromosomalar haqida ma‘lumot. 
Xromosomalar 
ikkita 
yelkadan 
iborat 
bo‘lib, 
ularning 
o‘rtasidan 
birlamchi 
bog‘lam(sentromera) joylashadi. Shunga ko‘ra, teng yelkali—
metasentrik, 
noting yelkasi
—
submetasentrik, va 
tayoqchasimon—
akrosentrik,
tipdagi xromosomalar far qiladi. 
Hujayrada normal xromosoma to‘plamining o‘zgarishi 
poliploidiya 
(xromosomalar sonini 
gaploid soniga nisbatan karrali nisbatda ortishi. M ;2n, 3n; 4n) va 
aneuploidiya 
(gomologik 
xromosomalar soni ortishi yoki kamayishi. M.2n+1; 2n+2; 2n-1; 2n-2) ga olib keladi. 
Xromosomalarning qayta tuzilishi xromosoma ichida va xromosomalararo bo‘lishi mumkin.
Xromosomalar biror bo‘lagining yo‘qolishi –
deletsiya
, xromosoma ayrim bo‘laklarining 180°ga 
burilishi—
inversiya,
xromosoma ayrim gen bo‘laklarining ortishi—
dublikatsiya,
va xromosoma 
bir qismining boshqa nogomologik xromosomaga qo‘shilishi –
translokatsiya 
yuzaga keladi. 
Somatic hujayraning xromosomalar to‘plamining miqdori (soni va o‘lchami) va sifatiy (shakli) 
belgilari yig‘indisi 
kariotip 
deb ataladi. 
Xromosomaning har xil qismlari bir xil bo‘lmaydi. Xromosomaning to‘q bo‘yaladigan 
qismi—
geteroxromatin 
deyiladi. Bu joylar spirillashgan bo‘ladi, faolligi juda sust bo‘ladi. 
Xromosomaning yaxshi bo‘yalmaydigan qismi—
euxromatin 
deyiladi, ular spirillari yoyilgan 
qisimlar bo‘lib, faol faoliyatdagi genlardan tashkil topgan.
Har bir o‘simlik yoki hayvon turning hujayrasida xromosomalar soni o‘xarmas ya‘ni bir xil 
bo‘ladi.