B. A. Xakimov biologiya fanidan masalalar

Ш. Transkripsiya jarayoni. 
1)
DNK molekulasida oqsil to‗g‗risidagi axborot joylashgan. Bu axborot DNK molekulasidan 
i-RNK lar yordamida ko‗chirib olinadi. DNK dagi oqsil to‗g‗risidagi axborotni i-RNK ga 
ko‗chirib o‗tilgandek yozilishiga 
transkripsiya
deyiladi; 
2)
transkripsiya jarayoni yadroda kechadi; 
3)
DNKzanjirlariningbiridanRNK molekulasi sintezlangani uchun, i-RNK nukleotidlarining 
ketma-ketligi DNK molekulasidagi nukleotidlar ketma-ketligiga mos (komplementar) bo‘ladi ; 
4)
transkripsiyada DNKzanjiridagi adenin qarshisida i-RNK da uratsil, timin qarshisida esa 
adenin sintezlanadi. Guanin va sitozin komplementarligi esa o‗zgarmaydi; 
5)
DNK molekulasi ma‘lum bir fragmentidan sintezlangan i- RNK ning uzunligi shu DNK 
fragmenti uzunligiga teng bo‘ladi ; 
6)
teskari transkripsiya -
bu bir zanjirli RNK molekulasidan qo‗sh zanjirli DNK 
molekulasining sintezlanishidir: 
IV.Translyatsiya jarayoni. 
1)
i-RNKdagi nukleotidlar ketma-ketligini aminokislotalar ko‗rinishida namoyon bo‘lishiga 
translyatsiya
deyiladi; 
2)
translyatsiya jarayoni ribosomada kechadi; 
3)
i-RNKdaginukleotidlarketma-ketligi asosida polipeptid zanjirda aminokislotalar qanday 
izchillikda joylashishi genetik kod yordamida aniqlanadi; 
4)
i-RNK dagi har 3 ta nukleotid bitta aminokislotani kodlaydi. Masalan, i-RNK da 300 ta 
nukleotid bo‘lsa, u polipeptid zanjirda 100 ta aminokislotani birikishini belgilab beradi; 
5)
3 ta nukleotidning birikishidan hosil bo‘lgani bu triplet kod deyiladi. Bitta triplet bitta 
aminokislotaga mos keladi; 
6)
aminokislota bilan tripletli kodning mos kelishini t-RNK belgilaydi. 
I.
 
Oqsil molekulasi polipeptid zanjirining tuzilishi. 
1)
polipeptid zanjirda aminokislotalar o'zaro peptid bog' orqali birikadi; 
2)
peptid bog‘lar soni aminokislotalar sonidan bitta kam bo‘ladi . Masalan, zanjirda 60 ta 
aminokislota bo‘lsa, peptid bog‘lar soni 59 ta bo‘ladi ; 
3)
har bir aminokislotaning o‗rtacha massasi 120 Da (Dalton) deb qabul qilingan; 
4)
bitta aminokislotani 3 ta nukleotiddan iborat tripletli kod ifodalaydi;