B. A. Xakimov biologiya fanidan masalalar

2.15.DNK va Oqsil biosintezi masalalariyechilishiga doir mа‟lumotlar 
 
I.
 
DNK molekulasining tuzilishi. 
1)
DNK hujayra yadrosida joylashgan, qo‗sh zanjirli ko‗rinishda bo‗lib, zanjirlar o‗zaro bir-
biriga to‗la mos keladi va komplementardir. Bir zanjirdagi purin asosi AG qarshisida 2-zanjirda 
pirimidin T(U)S asosi bo‗lishi talab qilinadi; 
2)
DNKning monomerlari nukleotidlar bo‗lib, ular o‗zaro fosfodiefir bog‗lari orqali 
bog‘lanadi; 
3)
Nukleotidlarning tarkibida fosfor kislotasi, monosaxaridlardan dezoksriboza va azot 
asoslari (adenin, guanin, sitozin, timin) bo‗ladi; 
d) Purin asoslari A va G pirimidin asoslari S va T hisoblanadi. Adeninga doim Timin, 
Guaninga esa Sitozin komplementardir; 
4)
A-T o‗rtasida ikkita vodorod bog‗, G-S o‗rtasida uchta vodorod bog‘ar bo‘ladi ; 
5)
har bir nuklein kislotadagi Adenin nukleotidlar soni har doim Timin nukleotidlari soniga, 
Guanin nukleotidlar soni har doim Sitozin nukleotidlar soniga teng bo‘ladi ; 
6)
DNK tarkibida nukleotidlar soni RNK tarkibidagi nukleotidlar sonidan ikki baravar ortiq 
bo‘ladi ; 
7)
DNK molekulasida qo‗sh zanjirlar orasidagi masofa 0,34 nm ga teng bo‘ladi . 1 nm = 10 
A0 (angstrem), ya‘ni 0,34 nm 3,4A tengdeyiladi. 
II.
 
RNK molekulasining tuzilishi. 
1)
RNK, asosan, sitoplazmada joylashgan bo‘lib, bir zanjirlidir; 
2)
monomerlari nukleotidlar bo‘lib, ular o‗zaro fosfodiefir bog‘lari orqali bog‘lanadi; 
3)
nukleotidlarning tarkibida fosfor kislotasi, monosaxaridlardan riboza va azot asoslari 
(adenin, guanin, sitozin, uratsil) bo‘ladi ; 
4)
RNK tarkibida nukleotidlar soni DNK tarkibidagi nukleotidlar sonidan ikki baravar kam 
bo‘ladi ; 
5)
RNK ning uch xil turi farqlanadi:
6)
transport (t-RNK),
7)
information (axborot) - (i-RNK) va

---

49 
Xakimov Bahodir Absamatovich 91 971 61 42
8)
ribosomal (r-RNK). Ulaming barchasi oqsil sintezida qatnashadi.