Azallariga sharhlar

Alisher Navoiy gʻazallariga sharhlar 

Erkin Vohidov, Najmiddin Komilov 

 

42 

library.ziyonet.uz/ 

 

ohang, goʻzal tashbehlar, she’riy san’atlar, sirlar paydo boʻlganini koʻrib bir lahza 

gʻururli xayolga beriladi, «katta ketadi»: 

Navoiy, xurdai nazmingni andoq aylading tahrir, 

Ki sochqay xurda boshing uzra shohi xurdadon koʻrgach! 

...Ey Navoiy, sen she’ringga sirlarni shundoq joylay oldingki, endi uni koʻrib zakovatli 

nozikfahmlar podshosi boshing uzra zarlar sochajak! Bu yerda tajnis san’ati koʻrinib 

turibdi: xurda — sir, yashirin sir; xurda — zar, oltin rezalari; xurdadon — nozik 

narsalarni biluvchi, oʻtkir zakovatli kishi ma’nosida anglashiladi. 

 

Shoirning «katta ketganicha» ham bor. Birgina gʻazaldan yetti xil obraz ishlatib, yettita 

bir-biriga oʻxshamaydigan manzaralardan hayotning keng tasvirini yaratgan, boqiylik 

haqida faylasufona fikr aytishda tazodu tajnis kabi va boshqa she’riy san’atlardan xoʻb 

foydalana olgan ulugʻ Alisherning boshiga har qancha zar sochsalar arziydi.