Aylantiruvchi burovchi moment

4.14-rasm. 
K o'ndalang turg'unlik 
stabilizatorining kinem atik sxemasi: 
/ 
-shtanga; 2 -vtulka; 3 -tirgak, ustun
275

---

276
4.1
5-
ras
m
. 
Y
uk
a
v
to
m
o
b
il
in
in
g
res
so
ral
i 
n
o
m
u
st
a
q
il
o
sm
a
si
:
1
,2
,8
,9
-k
ro
n
sh
te
y
n
la
r;
 
3-
st
re
m
a
n
k
a
; 
4-ustki 
n
ak
la
dk
a
; 
5
-r
es
so
r 
o
st
i 
re
ss
o
ra
si
; 
6-
or
al
iq
 
li
st
; 
7
-r
es
so
ra
; 
10-s
ux
ar
; 
11
,1
4-
ba
rmoqlar; 
12-
vkl
adish; 
13
-os
tk
i 
n
a
kl
a
d
ka
; 
1
5
-v
tu
lk
a

---

к ii/,ovi bir tomonga og‘adi, ustun (3)ning bittasi yuqoriga, ikkinchisi 
I'lNga harakatlanadi. Natijada sterjen (1) buraladi va unda hosil 
Ini'Igan elastik kuch kuzovning burchakli og‘ishiga qarshilik qiladi, 
I 
i i / , o v
ichidagi yoiovchi o ‘zini qulay sezadi.
Yuk avtomobilining nomustaqil ressorali osma konstruksiyasi
I 15-rasmda koisatilgan.
11 
ressora (7) va ressora osti (5) ressorasidan iboratdir. Ressora (7) 
\ I uning ustiga ressora osti (5) mahkamlanib, birgalikda stremanka 
( ' va 4 ,13) qoplamalari yordamida orqa o‘q to‘siniga mahkamlangan. 
Kamaga 
(2
va 
8
) kronshteynlari parchinlangan b o iib , ular orqali
II
.sora osti (5) qismiga ramadan kelayotgan kuch uzatiladi. Ressora 
( / 
tiling 
oldingi qismi kronshteyn (l)ga barmoq (14) va vtulka (15) 
orqali faqat o ‘z atrofiga burala oladigan qilib mahkamlangan. 
Kessoraning orqa qismi esa kronshteyn (9)ga ozod oinatilgan.
Mustaqil richag-prujinali osma konstruksiyasi 4.16-rasmda 
koisatilgan.
( )sma yuqori (
6
) va pastki (19) richaglar hamda ustundan (5) iborat 
boiib, shkvorenli mustaqil osma hisoblanadi. Osma ko‘ndalang 
lurg'unlik stabilizatoriga ham ega. Osmaning yuqori (
6
) va pastki 
( 19) richaglari avtomobil bo ‘ylama o ‘qiga tik yo'nalishda tebranadi 
va ko‘ndalang to ‘singa (15) m ahkam langan. Yuqori va pastki 
richaglar o itasig a elastik qism prujina (
11
) joylashtirilgan boiib , 
uning o ‘rtasiga so‘ndiruvchi qism am ortizator (9) o in atilg a n . 
( i'ildirakning yuqoriga va pastga harakatini cheklagichlar (7 va 22) 
rezina buferlardan iborat.
Old osmalarda (to'sinlarda ham) bir muammo b o iib , vertikal 
o' rnatilgan gildiraklar to ‘singa tushgan ogirlikdan egiladi, natijada 
gildiraklar bir-biriga o g ib aylanganda, gildirashiga qarshilik juda 
ortib ketadi. Bu holatdan qutilish uchun chap gildirak chap tomonga, 
o'ngi o ‘ng tomonga 
a
burchagiga og'diriladi. CC-gildirakning ogish 
burchagi deyiladi 
(4.17-rasm,a).
G ildirak og‘ish burchagining boiishi 
avtomobil harakati davrida (ayniqsa burilishida) yuklanish hisobiga 
tiklanib, y o ig a jipslashib, uning turg‘unligini yaxshilaydi.
Lekin og‘ish burchagi 
a
ning boiishi gildirak lar harakati 
davrida ularni О markazi atrofida burilib harakatlanishga majbur 
etuvchi kuchlarni paydo etadi. Bu kuchlar gildiraklarning sirpanib 
harakatlanishini taqozo etadi, natijada shinalar tez yeyiladi. Bu 
kamchilikni yo‘qotish uchun chap va o ‘ng gildiraklar bir-biriga 
parallel emas, balki avtomobil bo‘ylama o ‘qiga 
8
burchak ostida 
joylashtiriladi 
(4.17-rasm,b).
277

---

4.m-rasm. 
Y e n g u a v i o m o D i m i n g r i c n a g - p r u j i n a n m u s i a q u o s m a s i :
1-tirgakning yuqori sharniri; 2-ninasimon podshipnik; 3-shkvoren;
4-siljimaydigan bolt; 5-tirgak; 6-yuqori richag; 7-qaytarish buferi;
8-amortizator g'ilofi; 9-amortizator; Ю-qistirma; 11-prujina;
12-amortizator rezina vtulkasi; 13-yuqori richaglar o'qi; 14-rostlagich
qistirma; 15-yuqori rostlagichlar vtulkasi; 16-ko ndalang to 'sin; 17-barmoq;
18-pastki richaglar vtulkasi; 19-pastki richag; 20-prujinaning tayanch
pallasi; 21-rezina - metall sharnir; 22-siqish buf eri; 23-tirgakning pastki
sharniri; 24-salnik; 25,30-gupchak podshipniklari; 26-g 'ildirak to ‘g 'ini;
27-g'ildirak diski; 28-g‘ildirakgupchagi; 29-burish sapfasi; 31-yopqich;
32-rostlagich gayka; 33-tutqich shayba; 34-g 'ildirakni mahkamlash shpilkasi