Arxitekturaviy kompozitsiya asoslari

Kontrast, nyuans va ayniyat bo'yicha klauzura hamda vazi/alar
M ashqlam ing vazifasi talabani kompozitsiya unsurlari o ‘zaro munosa- 
batda bo ‘lishini va bu munosabat ayniyat, nyuans va kontrast ko‘rinishlarida 
bo‘iishini his eta bilishga o'rgatishdir.
1-klauzura.
AYNIYAT MUNOSABATIDA B O ‘LGAN 
UNSURLARDAN IBORAT KOM POZITSIYA
M ohiyatan metrik unsurlardan tashkil topgan kompozitsiyaga o ‘xshasa 
ham bu klauzurada kompozitsiyaviylik, ya’ni o ‘zaro bog‘liqlik yuqoriroq 
darajaga ega. Metrik kompozitsiyada o ‘xshashlik kompozitsiyaning shartidan 
kelib chiqadigan ikkilamchi jihat bo‘lsa, ayniyatli kompozitsiyada o‘xshashlik 
kompozitsiya negizini tashkil qiladigan birlamchi jihat bo‘lishi lozim.
2-klauzura
. NYUANS MUNOSABATIDA B O ‘LGAN 
UNSURLARDAN IBORAT KOM POZITSIYA
Nyuansli chiziq, shakl, rang va boshqa unsur va badiiy sifatlardan foy- 
dalanib kompozitsiya yaratiladi. Unsur va badiiy sifatlami tejab kompozitsiya 
tashkil qilish maqbuldir. Vositalarni kamroq olib, ko‘proq badiiy ta ’sirga 
ega boMgan kompozitsiya yuqoriroq baholanadi.
3 -klauzura.
C H IZ IQ L I KONTRAST
Kompozitsiyada ishlatiladigan chiziqlaryo‘nalishi, uzunligi, yo‘g‘onligi 
jihatlaridan bir xil yoki turlicha boMishi mumkin. Bir yoki ikki turdagi 
chiziqlardan yaratilgan kompozitsiya xuddi shunday badiiylikka ega boMgan, 
lekin to ‘rt-besh turdagi chiziqlardan yaratilgan kompozitsiyadan ustun 
turadi. Bu hoi qo‘yilgan bahoda ham o ‘z aksini topishi lozim.
4-klauzura.
SHAKLIY KONTRAST
Kom pozitsiya turli geometrik shakllardan: to‘g‘ri to'rtburchaklardan, 
uchburchaklardan, doiralardan, ularning birikmalaridan va boshqa shakl­
lardan tashkil topishi lozim.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---