3. Máseleni sheshiw. Másele sorawına juwap beretuǵın fizikalıq qubılıslardı
anıqlaw hám bunı sorawǵa juwap beretuǵın ápiwayı formuladan baslap, formuladaǵı shamalar menen baylanıstırıp juwmaqlawshı esaplaw formulasın alıw. Formulanı dáslep algebralıq túrde tawıp, keyin máselede berilgen san mánislerdi qoyıp esaplaw kerek.
4. Esaplaw. Máseledegi shamalardı formulaǵa qoymastan burın bir sistemaǵa keltirgen maqul, yaǵnıy Xalıq-aralıq birlikler sisteması bolǵan SI sistemasına keltirip, esaplawlardı kalkul'yator járdeminde orınlaǵan maqul.
5.Másele juwabın tekseriw. Alınǵan nátiyje shınlıqqa sáykes bolıwı kerek, onnan soń onı juwabı menen salıstırıwǵa boladı.
Fizikanıń tiykarģı túsinikleri
1. Fizikanıń tiykarģı túsinikleri, nızamları, teoriyaları keń hám tereń úyreniledi. Fizikalıq túsinikke fizikalıq model hám teoriyalardıń islew shegarası anıq kórsetiledi, fizikalıq nızalılıqlarınıń orınlanıw sharayatı anıq kórsetiledi, fizikalıq kubılısların talqılawda onıń baslanģısh sharayatı hám jol qoyılıwı múmkin bolģan ápiwayılastırıwlar kórsetiledi.
2. Fizikanı tereń úyreniw 10-klasstan baslanatuģın bolsa, jobaģa ulıwmalas-tırıwshı tákirarlaw bólimi kirgiziledi. Bul bólim birinshi basqıshtaģı tiykarģı túsiniklerge - mexanikaģa baģıshlanadı.
3. Fizika kursınıń ilimiyliligin asırıw, tárbiyalıq imkaniyatlardı kúsheytiw hám ámeliy kónlikpelerdi bekkemlew maqsetinde mektep fizika eksperimentine itibar kúsheytiledi. Ámeliy sabaqlar hám jeke jumıslarģa ilajı barınsha ulıwma waqıttıń tórtten birinen kem bolmaģan waqıttı sarıplaw usınıs etiledi. Ásirese, dóretiushilik hám ilimiy izertlew xarakterindegi tájiriybe hám maqsetlerge ayrıqsha itibar beriledi.
1.2. Máselelerdıń, oqıwshılarģa fizika shınıǵıwların islewdegi tálim hám tárbiya beriwdegi ornı.
Fizikadan máseleler sheshiw texnologiyası pánin oqıtıwdan maqset - fizikalıq máselelerdiń túrleri, sheshiw metodı, másele sheshiw sabaqların shólkemlestiriw, másele sheshiwdiń tárbiyalıq áhmiyeti sıyaqlı máselelerge tiyisli bólek temalar kiritilgen bolıp, shınıǵıwlardı ótiwde máseleler sheshiw metodikasına bólek itibar qaratılıwı názerde tutıladı. Bolajaq fizika oqıtıwshı teoriyalıq bilimge ıyelewi menen birge oqıtıw metodikasın da puqta iyelegen bolıwı zárúr, atap aytqanda máseleler sheshiw metodikasın da etarli dárejede ózlestirgen bolıwı talap etiledi. Hár bir fizika oqıtıwshı fizikalıq máseleler sheshiw metodikasın jetilisken bilgendagina óz oqıwshılarında fizika pánine bolǵan qızıǵıwshılıqtı qáliplestira aladı hám olarǵa tereń bilim bere aladı.
Pánniń wazıypası - fizikadan máseleler sheshiw metodı, máseleler haqqında ulıwma túsinikler, fizikalıq máselelerdiń túrleri, oqıw máseleler, olardıń dúzilisi hám qásiyetleri, másele sheshiwdiń tiykarǵı basqıshları, fizikalıq máseleler sheshiw processinde pánleraro baylanıstı ámelge asırıw usılları ; fizikalıq máseleler sheshiwdiń algoritmik usılı, dóretiwshilik máseleler hám olardı sheshiw usılları, másele shártini analiz qılıw, másele sheshiw rejesin dúziw, fizika oqıtıwda másele sheshiwdiń áhmiyeti, qadaǵalaw jumısların ótkeriw metodikası, olardıń maqset hám wazıypaları, olimpiada máseleleri, máseleler sheshiwde zamanagóy pedagogikalıq texnologiya qurallarından hám de innovciyalıq texnologiya metodlarınan paydalanıw sıyaqlılardı aytılıwı wazıypalardı úyretiwden ibarat.
Ekenin aytıw kerek, fizika oqıtıwda teoriyalıq hám ámeliy metodlar bar. Ámeliy metodlar ishinde fizikadan máseleler sheshiwdiń áhmiyeti salmaqlı bolıp tabıladı. Másele sheshiw processinde oqıwshılarǵa bilim beriw menen birge oqıwshılar qábiletlerin rawajlandırıw, oqıwshılarǵa tárbiya beriw sıyaqlı zárúrli máseleler sheshiledi.
Fizikadan máseleler tarqatıp alıw processinde oqıwshılardıń logikalıq pikirlewleri kengayadi, dóretiwshilik qábiletleri rawajlanadı. Fizikalıq qubılıslardıń túpkilikli mánisin keńlew túsinediler, fizikadagi nızamlardıń ámelde qollanılıwın tereńrek tusinip jetediler. Kóplegen fizikalıq ólshew ásbaplarınıń wazıypası, dúzilisi, islew principleri menen tanıwadılar, olar menen islew kónlikpe hám ilmiy tájriybelerine iye boladılar. Sonıń menen birge, máseleler oqıwshılarda miynetsevarlik, erliklilik, shıdamlılıq hám xarakterdi tárbiyalaydı.
Kóplegen metodikalıq ádebiyatlardıń analizine kóre, logikalıq juwmaqlar, matematikalıq ámeller hám fizikadagi nızamlar hám de metodlarǵa tiykarlanǵan halda yamasa eksperiment járdeminde yechiladigan mashqala, ádetde fizikalıq másele dep ataladı. Fizikalıq máselede qoyılǵan mashqalanı sheshiw, másele sheshiwden ibarat esaplanadi.
Másele shárti boyınsha keltirilgen qubılıslardıń, shamalardıń fizikalıq mazmunın, nızamların hám olar arasındaǵı baylanıslardı anıqlaw kerek. Máseleni sheshkende shártin túsindiretuǵın sızılmanı (eger sızılma járdemi menen túsindiriw kerek bolsa) taza etip, sızılma quralınıń járdemi menen, anıq etip korsetip túsinikli etip sızıw kerek.
Mektep oqıwshılar oqıw processinde fizikalıq qubılıs, processlerdi hám olardaǵı nızam hám nizamlıqlardı úyreniw menen birge, alınǵan teoriyalıq bilimlerdi ámelde qollay biliw, teoriyanı ámelde sınap kóriw maqsetinde málim nızamlar hám formulalarǵa baylanıslı bolǵan fizikalıq máselelerdi sheshiwge úyrenip, kónlikpe hám ilmiy tájriybeler payda etisleri hám olardı rawajlantirib barıwları zárúr. Standart bolmaǵan máseleler sheshiw mamanlıǵın qáliplestiriw sabaqtıń didaktik strukturasın úyrenilgen material boyınsha bilimlerdi tákirarlaw hám bahalawdı, jańa ilmiy tájriybelerdi qáliplestiriwdi hám barllarini rawajlandırıwdı, bilim hám ilmiy tájriybelerdi jańa sharayatta zamanagóy pedagogikalıq hám innovciyalıq texnologiyalar tiykarında shólkemlestiriwnini óz ishine aladı. Oqıwshın ulıwma fizikadan standart bolmaǵan máseleler islewge úyretiw, oqıtıwdıń eń quramalı máselelerinen biri bolıp tabıladı. Másele islewdiń nátiyjeli bolıwı, oqıtıwshınıń qollaǵan metodikası hám oqıwshılardı másele islewdiń ulıwmalastırılǵan metodların ózlestirganligiga baylanıslı boladı.
Do'stlaringiz bilan baham: |