Arnawli bilimlendiriw ministrligi

Tangencial tezleniw –

Normal tezleniw –

Tolıq tezleniw –




Al, anık máseleniń artıqmashılıģı kórgizbelilik hám turmıs penen baylanıslı boladı. Másele shártin oqımastan burın, oqıwshılarģa máseleniń qaysı temaģa arnalģanın aytıw kerek, sonda oqıwshılar máselege tiyisli formulalardı ańsat taba aladı.
Máseleni talqılaģanda oqıwshılar qubılıstı kóz aldına keltire alģanday bolıwı lazım.
2.3. Terbelmeli qozģalıs.
Oqıwshılar pikirlew járdeminde mayatnikniń terbelis dáwiri ushın:
bunda g = 9,8 m/s² - erkin túsiw tezleniwi
formulanı jazadılar. Bul jerde mayatnikniń uzınlıǵı ekenligin eske aladılar. Mayatnikning uzınlıǵın masshtablı sızǵısh, shariktiń - diametrin bolsa shtangensirkul járdeminde ólsheydi. Tájiriybe járdeminde mayatnikning n ret shayqalıwı ushın ketken waqtın bir neshe ret ólshep, olardıń ortasha ma`nisi alınadı hám formulaǵa kóre mayatnikniń terbelis dáwiri anıqlanadı. Keyininen ólshewler nátiyjesinde anıqlanǵan terbelis dáwiri menen teoriyalıq esaplab tabılǵan dáwir salıstırıwlanıp, tiyisli juwmaqlar shiǵarıladı. Ulıwma alǵanda, eksperimental máselelerdi tarqatıp alıwǵa oqıwshılardıń qızıǵıwshılıqları úlken boladı. Oqıtıwshı fizika kabineti sharayatından kelip shıǵıp, oqıwshılar menen birgelikte eksperimental máselelerdi tarqatıp alıwı maqsetke muwapıq bolıp tabıladı. Tarqatıp alıw metodları tolıq kórsetilgen eksperimental máselelerdi ádebiyattan alıw múmkin. Oqıtıwshılar birpara laboratoriya jumısların hám máseleler jıynaqlarındaǵı máselelerdi eksperimental másele etip beriwleri, yamasa dóretiwshi oqıtıwshılar ózleri eksperimental máseleler tuzib, oqıwshılarǵa tarqatıp alıw ushın usınıs etiwleri múmkin.
Grafik máselelerdiń ulıwma bilim beriw hám politexnik áhmiyeti úlken bolıp tabıladı. Grafik máselelerdi tarqatıp alıw processinde oqıwshılar fizika páni tiykarların tereń ózlestirediler. Sabaqta grafik máselelerdi tarqatıp alıw processinde hám de úy wazıypaların ǵárezsiz orınlaw processinde oqıwshılar fizika hám matematika pánleriniń óz-ara baylanıslılıqların ámelde kórediler.
Grafik máselelerdi tarqatıp alıwdıń algoritmı tómendegishe: fizikalıq shamalar arasındaǵı baylanısıw grafigi berilgen bolsa, grafiktı dıqqat penen oqıp túsinip, bólek bólektegi baylanısıwdıń xarakterin úyreniw kerek. Sızılmadaģı masshtabtan paydalanıp, grafiktan ızlenip atırǵan shamalardıń absissa hám ordinata oqları daǵı bahaların tabıw kerek.