Antik davr psixologiyasida jon haqida materialistik ta`limotlarning asosiy holatlari

Materializm g‘oyalari antik psixologiyada anatomiya va meditsinadagi yutuqlari bilan mustahkamlab qo‘yiladi. Er.av. 6-asrda yashagan tabib va faylasuf Olkmson Krotonskiy fan tarixida birinchi bo‘lib, fikrlarning bosh miyada tug‘ilishi to‘g‘risidagi taxminni ilgari surdi». «Tibbiyotning otasi» Gippokrat (er. av. 460-377) Likseon kabi tafakkur va sezgi organi miya ekanini ta’kidlaydi. Uning yozishicha mana shu qism bilan biz fikrlaymiz, yaxshi va yomonni ajratamiz, tanamizning mana shu qismi bilan ko‘ramiz. Miya sog‘ holatda bo‘lgandagina biz sog‘ fikrlaymiz». Gippokratning ishlari orasida eng katta shuhrat keltirgani temperament haqidagi ta’limotdir. Unga ko‘ra, inson temperamentini organizmdagi 4 xil suyuqlik: miyadagi shilimshiq modda, jigardagi safro, qora taloqdagi qora safroning nisbatini belgilab beradi. Qonning ustunligi − sangvinik temperamentiga (lot. − qon), shilimshiq modda ustunligi − flegmatik temperamentiga (grek − shilimshiq modda), safro ustunligi − xolerik temperamentiga (grek − safro, o‘t), qora safro ustunligi melanxolik temperamentiga (grek − qora safro, o‘t) to‘g‘ri keladi. I.P.Pavlovning aytishicha, Gippokrat son-sanoqsiz variantlar ichida inson xulqini tushuntiruvchi kapital nazariyaga asos soldi.

Aleksandriyada ma’lum vaqtgacha o‘liklarni yorib o‘rganishga ruxsat berilishi Aleksandriyadagi 2 ta yirik tabib olim Gerofil va Erazistrantning yangi kashfiyotlariga sabab bo‘ldi. Ptolemeyning shaxsiy tabibi Gerofil birinchi bo‘lib, nervlar, paylar va bog‘lamlar o‘rtasidagi farqni aniqladi, ko‘zning tuzilishini batafsil ta’riflab berdi. Erazistrat bosh miyaning tuzilishini ta’riflab, katta yarim sharlardagi egri va bugriliklarning ko‘pligidan odam aqliy jihatdan hayvonlardan ustun turadi, degan fikrga keldi.