Andijon mashinsozlik instituti

1.Firma (Korxona) mohiyati. Turlari 
Insoniyat hayotining va faoliyatining muhim xususiyati uning moddiy 
borliq bilan bog‗liqligi. Inson nimaiki qilmasa, qanday ishga qo`l urmasa, o`z 
maqsadiga erishish yo`lida chegaralangan moddiy vositalarga duch keladi. 
Insoniyat taraqqiyoti tarixiga nazar solsak, inson o`zining birlamchi ehtiyojini 
(oziq-ovqat, uy, kiyim-kechak) qondirish maqsadida ular yerga ishlov berish, 
o`rmonlarni kesish, bino qurish, chorvachilik bilan shug‗ullanish, kiyim-kechak 
tikish kabi ishlab chiqarish jarayonlari bilan shug‗ullangan. Shular bilan bir 
qatorda insonning ijtimoiy, ma‘naviy, mehnat qilish kabi ehtiyojlari ham mavjud. 
Ularni qondirish uchun ham inson moddiy va ma‘naviy resurslarga duch keladi. 
Inson ehtiyojlarini qondirish uchun o`z taraqqiyotining qandaydir tarixiy 
bosqichida ehtiyojni qondiruvchi, resurslarni ishlab chiqaruvchi, yaratuvchi, o`z 
faoliyati doirasida yer, kapital, mehnat, tadbirkorlik, talant va boshqa vositalardan 
foydalanuvchi va ularni yaratuvchi korxonalarni tashkil qilgan. Haqiqatda olganda 
korxona tovarlar va xizmatlar ishlab chiqaradi, ularni tashish, saqlash, sotish kabi 
ish va xizmatlarni amalga oshiradi, hamda tadbirkorlik faoliyati bilan 
shug‗ullanadi. 
Shunday qilib korxona insoniyatni ehtiyojlarini qondirish uchun 
vujudga kelgan jamiyatning birlamchi va asosiy bo`g‘inidir. 
Korxonaning, mohiyati ham yuqoridagilardan kelib chiqadi. 
Ijtimoiy ishlab chiqarish ishlatiladigan resurslarni turlari, ishlab 
chiqariladigan mahsulotlar, tovarlar va xizmatlar jihatlariga qarab tarmoqlarga
bo`linadi. Masalan: og‗ir sanoat, yengil sanoat, qishloq xo`jaligi, transport, aloqa, 
savdo, har xil xizmat ko`rsatish tarmoqlari kabilar. Tarmoqlar esa korxonalar va 
ularni birlashmalarini o`z ichiga oladi. Milliy iqtisodiyotni ishlab chiqarish 
tarkibini quyidagi chizmada ifoda qilish mumkin. 

---

Chizma.