Андижон машинасозлик институти с-49-20 Иқтисодиёт гуруҳи талабаси Аҳмедов Шокиржон Шукуржон ўғлининг

Андижон машинасозлик институти
С-49-20 Иқтисодиёт гуруҳи талабаси Аҳмедов Шокиржон Шукуржон ўғлининг
Гуманитар фанлар кафедраси
Иқтисодиёт назариясидан тайёрлаган оралиқ
назорат иши


1. Иқтисодиёт назарияси фанининг илмий билиш услублари.
2. Товар ва унинг хусусиятлари.
3. Нарх ва унинг турлар.
4. Мулкчилик шакллари.
5. Бозор иқтисодиётига ўтишнинг “Ўзбек модели”.

1. 
   Иқтисодиёт назарияси фанининг илмий билиш усуллари:
   

Услубият – бу илмий билишнинг тамойиллари, тизими, йўллари, қонун-қоидалари ва аниқ ҳадисларидир.
Иқтисодиёт назариясини ўрганиш диалектик усул, илмий австракция усули, таҳлил, синтез, индукция ва дедукция, таққослаш, статистик, математик ва график усуллардан фойдаланиш мумкин.
Диалектик усул қоидалари илмий билишнинг умумий усули бўлиб хизмат қилади. Иқтисодий назариясида қўлланиладиган бу тамойиллар қуйидагидан иборат:

1. 
   Иқтисодиёт бир-бири билан алоқада, чамбарчас боғлиқликда, зиддиятда, ўзаро таъсир қилиб турадиган турли бўғинлардан, бўлаклардан иборат яғлит бир жараёнки, у доимо ҳаракатда, ривожланиши, мазмун ва шакл жиҳатдан ўзгариб турадиган ички ва ташқи ҳодисалар билан алоқада бўлади;
   
2. 
   Иқтисодий жараённинг ҳар бир бўлагини алоҳида олиб, унинг ўзига хос хусусиятларини, келиб чиқиш ва йўқ бўлиш сабаблари ва оқибатларини, унуни ижобий ва салбий жиҳатларини, томонларини замон ва маконда ўрганиш;
   
3. 
   Иқтисодий жараёнларни оддийдан мураккабгача, қуйидан юқоригача ривожланишда деб қаралади. Бу ерда сон жиҳатдан ўзгаришлар тўплана бориб, сифат жиҳатдан ўзгаришга олиб келишини ҳисобга олиш лозим;
   
4. 
   Ички қарама-қаршиликлар бирлигига ва уларнинг ўзаро курашига ривожланишнинг манбаи деб ёндашилади;
   

Иқтисодий фаолиятлар, ҳодиса ва жараёнларни табиий, моддий, шахсий омиллар ва пул маблағлари каби омилларга таянган ҳолда кечади. Бу омиллар ўзаро чамбарчас боғлиқ ҳамда зиддиятда бўлади ва бир-бирига таъсир кўрсатади, улар доимо сифат ва миқдор жиҳатдан ўзгариб туради, турли даврларда турлича ижтимоий шаклга эга бўлади, эски иқтисодий қонунлар, тушунчалар ўрнига янгилари пайдо бўлади. Шу сабабли бу фаннинг ўрганишда диалектик қоидаларини қўллаш зарур ҳисобланади.
Шу билан бирга, иқтисодиёт назариясининг ўзаро хос тадқиқот усуллари ҳам мавжуддир, улардан энг муҳими абстракциядир. Иқтисодий жараёнларнинг моҳияти ўзгаришини ўрганишда микроскоплардан, кимёвий лабораториялардан фойдаланиб бўлмайди, бунда адстракция кучидан фойдаланилади.