Andijon mashinasozlik instituti «avtomatika va elektrotexnika» fakulteti «axborot texnologiy

Davlatlarni izohovchi kodlar mavjud:

*.uz	O‘zbekiston	*.li	Lixtenshteyn
*.uk	Buyuk Britaniya	*.cn	Xitoy
*.ca	Kanada	*.ru	Rossiya
*.ch	SHveysariya	*.de	Germaniya
*.au	Avstraliya

Agar domen nomida davlatni izo’lovchi identifiqator i bo‘lmasa, bu domen AQSH da ekanligini bildiradi.

5.Xavfsizlik siyosati.

1998 yil davlat tomonidan xuquq markazlari tizilib bu muammoni hal qilish ularni zimmasiga yuklatilgan. Markazlar, korxonalarni tekshirib ularga sertifikatlar berish kerak edi. Ularniig yutug’i isteъmolchilarning shu kompaniyalarga bo’lgan ishonchidir. 2000 yil muammosi hisoblash texnikalarini savdosiga mo’ljallangan kuchli siyosatdir.

Xuquqiy markaz - bu kompaniyani shunday faoliyatiki, u jahon mintaqaviy mavqei yetakchi deb tan olinishidir. Xuquq doirasida - kompaniyani shu yo’nalishidagi xizmatlarini bilish. Sinergetika - biznesning shunday birlashmasiki, u additiv emas, balki multiplikativ samara beradi. Sinergetik samara: informatsion texnologiya va informatsion tizimlar turli biznes xizmatlarini biriktiradi. SHu sababdanki (a) daromad majmuini oshirish (v) chiqim majmuini qisqartirish.

Bilimlardan foydalanish xujjatlashtiruvchini avtomatlashtirish tizimi xujjatlashtiruv reglamenti juda muhim vazifadir.

Stadartlar taqrizi, strategiya, raqobat Misol 1: tarmoq mavqeidagi strategiya. Germaniyada pivoga standartlar o’rnatilgan, boshqa mamlakatlar xarakati bu yerda bexudadir. Litsenziyalash ham himoyadir. Masalan, maorifda. Agar himoya bo’lmasa raqobat afzalligi yo’qoladi.

Tarmoqli iqtisodiyot tarmoq konseptsiyasi asosida yaratilgan. VAN (valuable addet netwok)-tarmoqlar ijaraga berish uchun, informatsion xizmatlarni taqdim qilish uchun barpo etilgan. VAN- faqat malumotlarni yetkazish bilan chegaralanadi. Hech qanday shakl reklama yo’q. Tarmoqni samarasi shundan iboratki, har bir maxsulotni isteъmolchiga yakka tartibda yetkazib berish orqali ushbu mahsulotga talabni oshirish.

Tarmoqli samara - raqobat uchun baland barerlarni barpo qiladi va daromadni yaxshilaydi. Mikrosoft - bu barerlarni uddaladi va monopolist bo’lib qolish ehtimoli bor edi. Informatsion sheriklik. Banderlar (sotuvchilar) va konsultantlar. Banderlar mablag’i to’liq moddiylashtirilgan. Masalan: konsultantlarni rag’batlantirish ularni bilimiga, faoliyatiga bog’liq.

Informatsion sheriklik ushbu kompaniyani tijorat sirlaridir. Asosiy vazifasi o’ziga raqobatlashadigan informatsion texnologiyani va inforpmatsion tizimni yaratishdir.

Oldinlari axborot olish muammo edi, hozirda esa Axborotlar ko’pligidan qanday qutilish masalasi turibdi?

Qo’shimcha qiymatning uzviyligi va biznes jarayon.

Masalan: siz neft biznesi bilan shug’illanmoqchisiz. Tog’angiz sizga 1 mlrd ($) dollar qoldirgan.

Asosiy va ko’makchi faoliyatlar mavjud. Bizning vazifamiz uzviy ko’makda, asosiyda emas. (masalan: ichki audit orqali boshqarish)

5-rasm

Yordamchi faoliyat

1.FM-moliyaviy boshqaruv.

2.RM-rejalashtirish va boshqaruv.

3.RO- taъminot (moddiy oqimlarni boshqarish ).

4.SY- texnologik usul va boshqarish.

5.EM- atrof muhit himoyasini boshqarish.

Bular yordamchi jarayondagi misollardir. Har bir firmada bular mavjud, shunday axborot tizimlari mavjudki, ular sarf harajatni pasaytirishga yordam beradi. Masalan, nechta quduq qazib kamroq mablag’ni sarf qilishni hisoblash mumkin.

O’lja: axborot tizimlari avtomatlashtirilgan boshqaruv tizimlariga bo’linadi(ASUTP).

Trasportatsiya- transport muammosi bu yerda muhim ahamiyatga ega emas, sababi asosan neftni yetkazish quvurlar orqali amlga oshiriladi.

ASUTP misol: avtomatlashtirilgan boshqaruv tizimi yo’qligi sababli 7-noyabrdagi gazni portlash voqeasi sodir bo’ldi. Bunda quvurlarni berkita olishmagan. Agar avtomatlashtirilgan boshqaruv bo’lganda, bosim oshishi bilan quvurlar avtomatik to’xtatilar edi. Portlashning sababi avtomatlashtirilgan boshqaruvning yo’qligidir.

Bilimlar. Malumotlar, axborotlar, bilimlar, boshqarma, foyda, kerak narsalar.