Андижон давлат университети кошидаги 3-сон академик лицей буйрукдан кучирма

Aholi soni. 
Fan-texnika inqilobi sanoati, qishloq xo'jaligi va meditsinadagi barcha yutuqlar 
majmuaidan iborat ekanligi sababli 
«demografik portlashni» 
vujudga keltirdi. Natijada hozirgi vaqtda 
aholining yillik o'sish sur'ati 2% dan yoki 90 mln. kishidan ortib ketdi. 
1974-yil Yer yuzi aholisi har minutda 150 kishiga yoki sutkasiga 216 ming kishiga ko'paygan. BMT 
mutaxassislarining so'nggi ma'lumotlarga ko'ra shu vaqtda jahon aholisining soni 6,3-6,5 mlrd. 
atrofida (28-rasm). 
Hozirgi fan-texnika taraqqiyotining tabiatga ta'sir etish yo'llari va shakllari nihoyatda ko'p. Bu 
ta'sir natijasida tabiatdagi miqdor o'zgarishlarigina emas, balki sifat o'zgarishlari ham sodir 
bo'lmoqda. Fan-texnika inqilobining tabiatga ta'siridagi eng muhim asosiy tendensiyalari 
quyidagilardan iborat: 
Tabiiy zaxiralarni iste'mol qilish hajmi aholi sonining ortishiga qarab ortib bormoqda. 
Masalan, 1970-yil tabiiy boyliklarni jon boshiga iste'mol qilish 1940-yilga nisbatan 2,5 barobar ortdi. 
2000-yilda esa kishi boshiga 35-40 tonnaga yetdi. Hozirgi vaqtda insoniyatning xo'jalik ehtiyojlari 
uchun yiliga daryolar suvining taxminan 13% idan foydalaniladi. 
Fan-texnika rivoji tabiiy zaxiralardan oqilona foydalanish va atrof-muhitni yaxshilash 
bo'yicha insoniyat uchun katta imkoniyat tug'dirdi. Lekin bir vaqtning o'zida tabiiy muhitning ancha 
ifloslanishi va yomonlashuviga ham olib keldi. Tabiatga zararli moddalar va birikmalarning chiqarib 
tashlanishidan havo, tuproq va suvning fizik, ximik va biologik xususiyatlari o'zgardi. Bu hoi 
tabiiyki, kelajakda o'simliklar, hayvonlar va odam hayotiga salbiy ta'sir ko'rsatadi. 
Sanoat. 
Olimlarning energiyadan foydalanish sur'atlari haqidagi hisobi bo'yicha, inson 
olovdan foydalangan davrda bir kunda bir kishining energiya iste'mol qilishi 5 kkal ga, o'rta asrlarda 
jon boshiga energiya iste'mol qilish 12 ming kkal ga teng edi. Yoqilg'i sifatida toshko'mir 
qo'llangandan keyin esa 26000 kkal ni tashkil etdi. 
Hozirgi vaqtda sanoati rivojlangan mamlakatlarda jon boshiga sarflanadigan energiya 200 
ming kkal dan oshib ketdi. Hozirga qadar insoniyat energiyaning asosiy qismini mineral 

---

57 
yoqilg'ilardan, ya'ni neft, ko'mir va gazdan oladi. 1960-yil bu yoqilg'ilar hissasiga dunyoda ishlab 
chiqariladigan energiyaning 81-82% i to'g'ri kelgan. Keyingi yillarda gidroenergiya, atom
energiyasi, vodorod energiyasi kabi manbalardan keng foydalanilmoqda.