Андижон давлат тиббиёт институти факультатив, госпитал терапия, халқ табобати ва эндокринология кафедраси

Диабетик тўпиқ синдроми.


Диабетик тўпиқ синдроми (ДТС) - ҚД даги тўпиқнинг патологик ҳолати бўлиб, переферик нервлар, тери ва юмшоқ тўқималар, суяк ва бўғимлар шикастланиши юзасида ўткир ва сурункали яраларнинг пайдо бўлиши, суяк – бўғимлар шикастланши ва йирингли –некротик жараёнлар билан кечади.ДТС ҚД билан хасталанганларнинг 10- 25 % да учрайди. ДТС ривожланган беморларда, қолган аҳолига нисбатан оёқлар ампутацияси 15 марта ортиқ қилинади. ДТС патогенези невропатик ва перфузион ўзгаришлар ва яллиғланишга кучли мойиллик йиғиндисидан иборат.
ДТС нинг 3 та асосий тури фақланади:

1. 
   Неврапатик тури.
   

А.Остеоартропатиясиз.
Б.Диабетик остеоартропатия.
2. Нейроишемик (аралаш) тури.
3. Ишемик тури.
Нейропатик тури нисбатан кўп учрайди (60 -70 %), аралаш тури 15 -20 % да, ишемик 3 -7 % холда учрайди.
ДТС нинг нейропатик турининг 3 хил кўринишдаги шикастланиши фарқланади: нейропатик яра, остеоартропатия ( Шарко бўғимининг ривожланиши билан), нейропатик шишлар. Нейропатик яралар кўпроқ оёқлар, кафти ва бамоқлар оралигида яъни оёқларнинг энг кўп юклама тушадиган қисмларида ривожланади. Невропатик остеоартропатия тўпиқдаги суяк – бўғим аппаратининг кучли дистрофик ўзгаришлари ( остеопароз, остеолиз,гиперостоз) натижасидир. Бу ўзгаришлар суяк синишларига олиб келишлари мумкин.Суяк синишлари невропатия хисобига оғриқсиз кечиши мумкин. Бу ҳолатда тўпиқда (бошқа оёқдан фарқли) қизариш ва шиш пайдо бўлади, ташхис қўйиш учун суякнинг ультратовушли сканирлаш текширувини ўтказиш мақсадга мувофиқдир. Суяк – бўҳғимлардаги ўзгаришлар , ойлар ўтиши билан суякларда кучли деформацияларнинг -Шарко бўғимининг ривожланишига олиб келади.Бу холатни образли қилиб,тўпиғни « суякли халта» билан таққослашади.
Невропатик шишлар, автоном нейропатиялар билан боғлиқ бўлиб, майда қон томирлар регуляциясининг бузилишлари,артериовеноз шунтларининг ортиқча ҳосил бўлиши ва микроциркуляцияда гемодинамиканинг бузилиши натижасидир.