Amea folklor institutu

Ядябиййат
1. Ермянистан азярбайъанлыларынын тарихи ъоьрафийасы, Бакы, «Эянълик» няшрий­йаты, 1995.
2. Мираслан Бякирли. Кяндим – кядярим. Бакы, «Аьрыдаь» няшриййаты, 2003.
3. Сяфалы Нязярли. Лямбяли. Бакы, «Нурлан» няшриййаты, 2004.
4. Ряшид Намаз. Гурсалы. Бакы, «Кооперасийа» няшриййаты, 2006.
5. Азярбайъан фолклору антолоэийасы, XX китаб, Лору-Пямбяк фолклору, Бакы, «Нурлан» няшриййаты, 2011.
Dr. Fariz Xəlilli
MİRAS Mədəni İrsin Öyrənilməsinə Kömək İctimai Birliyi
AXTAÇI OBASI VƏ TƏRƏKƏMƏ ÇƏRŞƏNBƏSİ
Akhtachi Hamlet And Charshanba Of Terekeme
Though Akhtachi hamlet is one of largest hamlets of Shirvan region in Azerbaijan there are few writings on the hamlet and that remained behind researches of ethnographers and folklore specialists. Zaki Validi Toğan connecting Akhtachi hamlet with organization of Oghuz saga writes that they possessed large lands in their places and their ruling Tumens. One of our basic villages of Akhtachi hamlet is Gegeli village of Agsu region. Some folklore samples of this Turkic hamlet, the population of which engaged in cattle-breeding in historically grounds of winter, summer pasture and spring pastures have their own specific characteristics. Sitting during Akhir Charshanba (last Tuesday before Novruz) and the analyze of the habit of passing across the fire by people and domestic animals will provide the opportunity to see significance of Akhir Charshanba ceremony of former Turks in the example of this hamlet.
Interesting ethnographic observations on folklore events like etymology of “Akhtachi” name, history of its geographical area, belief in sitting from dark night till morning dusk during Akhir Charshanba; passing across the fire by people and domestic animals; horse’s rumination were implicated to the research.
Keywords: Charshanba, Terekeme, a hamlet, sitting
Azərbaycanda Şirvan bölgəsinin iri obalarından biri olmasına rəğmən Axtaçı obası haqqında az yazılmış, etnoqraf və folklorşünasların tədqiqatlarından kənarda qalmışdır. Axtaçı obasını oğuz boy təşkilatı ilə əlaqələndirən Zəki Vəlidi Toğan onların getdikləri yerlərdə geniş torpaqlara malik olduğu və tümənlərə rəhbərlik etdiklərini yazır. Axtaçı obasının əsasını təşkil etdiyi kəndlərimizdən biri Ağsu rayonunun Gəgəli kəndidir. Əhalisi tarixən qışlaq, yaylaq və yazlaq torpaqlarında maldarlıqla məşğul olmuş bu türk obasının bəzi folklor nümunələri özünəməxsusluq təşkil edir. Axır çərşənbədə oturma hadisəsi və insanlarla yanaşı heyvanların da çərşənbədən keçirilməsi adətinin təhlili bu obanın timsalında əski türklərdə axır çərşənbə mərasiminin necə önəmə malik olduğunu görməyə imkan verəcək.
Axtaçı adının etimologiyası, yerləşdiyi coğrafi məkanın tarixi, axır çərşənbədə gecənin qaranlığından səhərin alatoranına qədər oturmaq, insanların və ev heyvanlarının iki odun arasından keçməsi, atın gövşəməsinə inam kimi folklor hadisələri haqqında maraqlı etnoqrafik müşahidələr tədqiqata cəlb edilmişdir.