Amea folklor institutu

moparva _ moparva zmna imerxeul dialeqtSi gamoiyeneba qarTuli saliteraturo enisa da dialeqtebisaTvis damaxasiaTebeli mniSvnelobiT: CvenTan moparva Áoq, ar aris, ar iparven-Áa, ÁasaRia.
ZiriTadi semantikis garda, zmnuri forma moparva dadasturda gansxvavebuli niuansiTac. mag.: ar misca da gogos amisi Tavi unda, mohparevda, weiyvanda, wevdoda; axlac kido ari, viparavT; mec viTxue gogo, viTxue da ar momces, ar momces da movhpare, gameviyvane, davaJdumle da wamevyuane. dasaxelebul magaliTebSi moparva zmnas aqvs motacebis mniSvneloba.
moparva forma, aRniSnuli semantikiT, msgavs konteqstebSi, kerZod qalis motacebis gadmosacemad, qarTulSi ar gamoiyeneba (Sdr.: gaparva forma, romelic im SemTxvevaSi ixmareba, rodesac qali vaJs mSoblebis survilis winaaRmdeg, Cumad mihyveba).
Turquli ena niuansobrivad ar asxvavebs vaJis mier mSoblebisagan Cumad, qalis sakuTari surviliTa Tu misi survilis winaaRmdeg wayvanas; is, rac qarTulSi gansxvavebuli gaipara da mostaca formebiT gadmoicema, TurqulSi erTi kaçırmak formiT aris gamoxatuli, romlis erT-erTi mniSvnelobac motacebis paralelurad aris gapareba. mag.:Qqali movitace Turqulad aris kız kaçırdım; Sdr.: musluk su kaçırdı ‘onkanma wyali gaapara’.
ese igi, zemoT motanil magaliTebSi saxeze gvaqvs kalkirebuli varianti Turquli kaçırmak formisa.
Sesma _ Sesma zmna imerxeul dialeqtSi qarTuli saliteraturo enisa da sxva qarTveluri dialeqtebis msgavsi semantikiT dasturdeba: Cai SesEi, fena germelia; SevsEam-Áa, cxelia, cota gacivdeba-Áa; Cven ara vsuamT, mara msmelebi arian qalaqSi… amave dros imerxeulSi Sesma forma gvxvdeba Sewovis mniSvnelobiT. mag.: firinj wyalSi vasveleb; ramden wyal SesEams, Áani, imden vijebi. aRniSnuli semantikiT Sesma forma uCveuloa qarTuli saliteraturo enisa da dialeqtebisaTvis. Sesabamisad, igi kalkia Turquli içmek formisa, romlis erT-erTi mniSvneloba, Sesmis paralelurad, aris Sewova. mag.: toprak suyu içer ‘miwa wyals iwovs’. zemoT moyvanili imerxeuli metyvelebis magaliTi Turqulad sityvasityviT Semdegnairad iTargmneba: Pirinci suya demliyorum, o ne kadar su içerse ben o kadar katıyorum. Turqul saliteraturo enaSi brinjis mier wylis Sewova sxva SesityvebiT - Pirinç su emmiyor gadmoicema. imerxevelma respondentma toprak suyu içer formis analogiiT qarTulad brinjis mier wylis Sewovis gadmocemisas su emmiyor formis nacvlad gamoiyena su içer forma; vinaidan am zmnis erT-erTi semantikaa swored Sesma, mocemul konteqstSi qarTulisaTvis arabunebrivi es ukanaskneli mniSvneloba iqna gamoiyenebuli.
igive Sesma forma Cven mier Caweril teqstebSi erTaderTxel davadastureT morwyvis/dasxmis mniSvnelobiT magaliTSi: yvavileb bevr wyal Sevasuam. msgavsi semantikiT Sesma zmna ar gamoiyeneba arc qarTul saliteraturo enasa da dialeqtebSi da arc Turqul saliteraturo enaSi. Sesabamisad, igi SeiZleba an idioleqti iyos, anda Turquli enis erT-erTi dialeqtis kalkirebuli forma. pirveli varianti SeiZleba miviCnioT ufro marTebulad, ramdenadac aRniSnuli semantika mxolod erT respondentTan davafiqsireT da imerxevel qarTvelebTan teqstis sizustis Semdgomi gadamowmebiT Sesma forma morwyva/dasxmis mniSvnelobiT ar dadasturda.