Amaliy matematika va infarmatika

Magmatik tog` jinslari.Tog` jinslarining xossalari ularning ichki tuzilishi va yer bo`lishda joylashishiga bog`liq. SHuning uchun xam ularning struk­tura va teksturasini bilish katta axamiyatga ega. Tog` jinslari­ning strukturasi deb, ularning ichki tuzilishi, jins tashqil etuvchi mineral zarralarining katta-kichikligi, shakli, mikdoriy nisbati va bu zarralarning bir-biri bilan o`zaro alokada bo`lishiga aytiladi. Magmatik jinslar kristallanganlik darajasiga qarab:
1) donador (tulik kristallangan), 2) chala kristallangan va 3) shishasimon struktura-larga ajratiladi. Mineral zarralar­ning katta-kichikligiga qarab quyidagi strukturalar bo`ladi: 1) juda yirik donador struktura kristall zarralarining diametri 10 mm dan ortik; 2) yirik donador struktura — 3…10 mm; 3) o`rtacha donador struktura 1…3 mm; 4) mayda donador struk­tura 1 mm dan kichik.
Effuziv jinslar uchun porfir struktura xarakterlidir. Bunday strukturada asos massa shishasimon bo`ladi.
Tog` jinslarining teksturasi deb, ularni tashqil etuv­chi mineral zarrachalarning jinsda fazoviy joylashishi va jins­larning yaxlitlik darajasiga aytiladi. Magmatik jinslarning yer yuzasida va ichkarisida qotishiga qarab govak va zich jinslar bo`ladi. Effuziv jinslarda lavaning tez qotishi, tarkibidagi gaz va suv bugining tez ajralib chikishi natijasida govakli jinslar xosil bo`ladi. CHuqurda kotadigan magmadan zich jinslar tarkib topadi. Magmatik jinslarda minerallarning joylashishiga kura quyidagi teksturalar bo`ladi: 1) massiv tekstura — mineral zarrachalari tartibsiz zich joylashadi; intruziv jinslarda kup uchraydi; 2) yul-yul tekstura — turli tarkibli va strukturali qatlamlarning mavjudlngi bilan xarakterlanadi; 3) shlakli tekstura — jins govaklarini oddiy juz bilan kurish mumkin. Govak devorlari kalin bo`ladi. Bulardan tashkari chizikli, flyuidal, sharsimon, taksit teksturalar xam bor.
Magmatik jinslarning aloxida-aloxida bulaklarga bulinishi. Magmaning qotishi uning xajmining kamayishiga va uz navbatida jinslarda kichik darzliklar paydo bo`lishiga sabab bo`ladi. Natijada intruziv jinslar massivlari darzlar buypcha turli; shakllardagi aloxida-aloxida bulaklarga ajralib ketadi. Bulaklar darzlar sistemasining joylashishiga qarab ustun (bazalg’t), palaxsa (granit), shar (diabaz) shaklda bo`ladi.