Alisher navoiy nomidagi toshkent davlat o„zbek tili va adabiyoti universiteti

---

---

1 
O„ZBEKISTON RESPUBLIKASI
OLIY VA O„RTA MAXSUS TA‟LIM VAZIRLIGI 
 
ALISHER NAVOIY NOMIDAGI TOSHKENT DAVLAT
O„ZBEK TILI VA ADABIYOTI UNIVERSITETI 
 
 
Xolmanova Zulxumor Turdiyevna 
 
 
 
KOMPYUTER LINGVISTIKASI 
5120100 – Filologiya va tillarni o‗qitish (o‗zbek tili) yo‗nalishi 
uchun 
Toshkent – 2019 

---

2 
Мazkur o‗quv qo‗llanmasi bakalavriat bosqichi talabalari, 
magistrantlar, katta ilmiy xodim-izlanuvchilar hamda o‗qituvchilarga 
mo‗ljallangan. 
O‗quv 
qo‗llanmasida 
kompyuter 
lingvistikasi 
yo‗nalishining mohiyati, asosiy masalalari yoritilgan, kompyuter 
lingvistikasiga doir terminlar, tayanch tushunchalar izohi keltirilgan.
Данное учебное пособие предназначено для студентов 
бакалавриата, магистрантов, исследователей и преподавателей. В 
книге обсуждены основные вопросы компьютерной лингвистики, а 
также приложен глоссарий терминов, основных понятий данной 
диcциплины. 
This handbook is referred to the bacelor-students philology, masters, 
researchers and techers of universities. In this book basic questions of 
computational linguistics are analyzed and interpreted, as well as the 
dictionary of key terms on computational linguistics is attached at the end 
of the book. 
Mas‘ul muharrir:
f.f.d., prof. H. Dadaboyev
Taqrizchilar:
f.f. d., prof. S. Muhamedova
f.f.d.,
prof. B.Mengliyev
f.-m.f.n., dots. I. Haydarov
Ushbu qo‗llanma O‗zbekiston Oliy va o‗rta maxsus ta‘lim 
vazirligining 2019-yil 2-noyabrdagi 1023-sonli buyrug‗iga asosan nashrga 
tavsiya etilgan (qayd raqami: №1023-050).

---

3 
Kirish 
2016-yil 13-maydagi ―Alisher Navoiy nomidagi Toshkent davlat 
o‗zbek tili va adabiyoti universitetini tashkil qilish to‗g‗risida‖gi farmon 
(PF-4797) hamda O‗zbekiston Respublikasi Prezidentining ―O‗zbekiston 
Respublikasini yanada rivojlantirish bo‗yicha Harakatlar strategiyasi‖ 
to‗g‗risidagi farmoni (2017 yil, 7 feval) talablaridan kelib chiqqan holda 
lingvistika nazariyasi va amaliy tilshunoslik mazmunini yoritish, 
nazariyani amaliyotga tatbiq qilish, til birliklari, til hodisalarining amaliy 
qiymatini aniqlash, fan doirasida o‗rganiladigan asosiy masalalarni 
belgilash, nazariy tilshunoslikning muhim xususiyatlari haqida tasavvur 
hosil qilish, asosiy lingvistik hodisalar, jarayonlar, til birliklari, til 
birliklarining tizim sifatida mavjudligini asoslash, lingvistik strukturani 
nazariy muammolar va amaliy tilshunoslik asosida tahlil qilish 
kommunikatsiya tizimining asosiy vositasi bo‗lgan til mohiyatini 
yoritishda muhim ahamiyat kasb etadi.
Respublikamiz Prezidenti Sh.M.Mirziyoyevning ma‘naviy-ma‘rifiy 
masalalarga doir har bir chiqishlarida ajdodlar merosini qadrlash, ularning 
tafakkur mahsulidan unumli foydalanish, kitob mutolaasiga alohida e‘tibor 
qaratish, shu asosda yoshlarni vatanga, millatga, tilga muhabbat ruhiyatida 
tarbiyalash masalalariga alohida ahamiyat berilmoqda: 
―Yoshlarimizning mustaqil fikrlaydigan, yuksak intellektual va 
ma‘naviy salohiyatga ega bo‗lib, dunyo miqyosida o‗z tengdoshlariga hech 
qaysi sohada bo‗sh kelmaydigan insonlar bo‗lib kamol topishi, baxtli 
bo‗lishi uchun davlatimiz va jamiyatimizning bor kuch imkoniyatlarini 
safarbar etamiz,‖ – degan so‗zlari biz uchun dasturulamal vazifasini 
o‗tamoqda
1
. 
Yoshlarning iqtidorli, har tomonlama yetuk mutaxassis sifatida 
shakllanishlari, avvalo, til haqidagi bilim hamda nutqiy ko‗nikmalarga ega 
bo‗lishlari bilan belgilanadi. Olib borilayotgan islohotlar samarasini 
yanada oshirish, davlat va jamiyatning har tomonlama va jadal rivojlanishi 
uchun shart-sharoitlar yaratish, mamlakatimizni modernizatsiya qilish 
hamda hayotning barcha sohalarini liberallashtirish bo‗yicha ustuvor 
yo‗nalishlarni amalga oshirish maqsadida Prezident Sh.M. Mirziyoyev 
tomonidan 
2017-2021-yillarda 
O‗zbekiston 
Respublikasini 
rivojlantirishning 
beshta 
ustuvor yo‗nalishi bo‗yicha Harakatlar 
strategiyasi tasdiqlandi: 
1