Alisher navoiy nomidagi samarqand davlat universiteti umumiy fizika

 
§2.1. b) Elektr zaryadi. Kulon qonuni mavzulariga doir masalalar. 
1. Agar radiusi R=10 sm bo`lgan mis shardan o`tkazuvchanlik 
elektronlarining hammasini yo`qotishga erishilsa, shu shar qanday Q zaryad olgan 
bo`lardi? Misning zichligi 
3
/
9
,
8
sm
g


, atom og`irligi A=64. Elektronning zaryadi 
k
e
19
10
6
,
1



, Avogadro soni 
23
0
10
6


N
. Misning har bir atomiga bitta 
o`tkazuvchanlik elektroni to`g`ri keladi deb hisoblang.
Javob: 5,6
.
10
7
Kl. 
2. Agar bir-biridan R=1 m masofada turgan, radiuslari r=1 sm dan bo`lgan 
ikkita bir xil qo`rg`oshin sharchalarning birinchisining har bir atomidan bittadan 
electron olib va bu elektronlarning hammasi ikkinchisi sharchaga o`tkazilsa, bu 
sharchalar qanday f kuch bilan tortishadi? Qo`rg`oshinning atom og`irligi 207, 
zichligi 
3
/
3
,
11
sm
g


. 
Javob: 4,38
.
10
18 
N. 

---

Rasm 1 
3. Ikkita bir xil suv tomchisida bittadan ortiqcha elektron bor, shu bilan birga 
tomchilarning elektr itarishish kuchi ularning o`zaro tortishish kuchini 
muvozanatlaydi. Tomchilar radiusini aniqlang. 
Javob: 7,6
.
10
5
M. 
4. Bir-biridan r=10 sm masofada juft-juft joylashgan uchta nuqtaviy zaryad 
5G, 8G, 12G, kuch bilan o`zaro ta`sirlashadi. Zaryadlar kattaligini aniqlang. 
Javob. 1,9
.
10
-7
K, 2,9
.
10
-7
K, 4,6
.
10
-7
Kl. 
5. Halqada uchta sharcha bemalol harakatlanishi mumkin. Ulardagi 
zaryadlar: birinchi sharchada +q
1
zaryad va boshqa har qaysi ikki sharda +q
2
zaryad bor. Agar q
2
zaryadlar muvozanatda bo`lganda ular orasidagi yoy 60
0
ni 
tashkil qilsa, q
1
va q
2
zaryadlar nisbati nimaga teng? 
Javob. 12,5. 
6. Uzunliklari teng bo`lgan iplarga osilgan bir xil zaryadlangan ikkita 
sharcha kerosinga tushiriladi. Iplarning ochilish burchagi havoda ham, kerosinda 
ham bir xil bo`lishi uchun sharchalar materialining zichligi 

qanday bo`lishi 
lozim? Kerosinning zichligi 
3
/
8
,
0
sm
g


, nisbiy dielektrik singdiruvchanligi 
2


. 
(Bundab keyin ham 

nisbiy dielektrik singdiruvchanlikni bildiradi. Absalyut 
singdiruvchanlik 
0

bunda 
m
ф
/
10
)
36
/
1
(
9
0





- 
vakkumning 
dielektrik 
singdiruvchanligi).