Alisher navoiy nomidagi samarqand davlat universiteti umumiy fizika

Mulohaza. 
Bu masalada qo`llanilgan mantiqiy amallar fizika kursidagi ko`pgina 
masalalar uchun umumiy hisoblanadi. 
Yana bir ularni eslaylik: 
a)
Masalalar yechish faqat differensiallar yordamida amalga oshirish 
mumkinligini eslaylik. 
b)
Izlanayotgan kattalik W
e
ning elementar qiymati uchun ifodani tuzamiz, uni 
elementar sohada topib, bu sohada argumentini o`zgarmas deymiz. 
v) Hosil qilingan tenglikning o`ng tomonida ikkita o`zgaruvchan kattalik (r va E). 
O`ng tomonda bitta o`zgaruvchan kattalik bizning holda r bo`lishi uchun bittasini 
ikkinchi orqali ifodalasga harakat qilamiz. 
g) Integrallash chegarasini aniqlab, integrallaymiz. 
d) Integrallash natijasini taxlil qilamiz.
4
. Bu ko`rsatmadan foydalanib zaryadlangan silindrik kandensator uchun 
yuqoridagiga o`xshash masalani eching (matematik nuqtaviy nazardan 
yakkalangan tsilindr uchun masalani echish murrakab hisoblanadi). 
Oldin o`zingiz masala formulalarni topishga harakat 
qiling, keyin ko`rsatmaning barcha bandlariga javob 
berasiz: 
a) -
b) 
A)
2
2
0
E
rldr
dW
e



; 
B)
0
2


rldrE
dW
e

;
C) 
2
2
0
2
dr
E
rl
dW
e



; D) 
dr
E
rl
dW
e
2
0



v) A) 
r
l
dr
q
dW
e
0
2
4



; B) 
2
0
2
4
r
dr
q
dW
e


; C) 
3
0
2
4
r
ldr
q
dW
e


; D) 
0
2
2
4


l
rdr
q
dW
e

. 
g) A) 
1
2
0
2
ln
r
r
l
q
W
e



; B) 
1
2
0
2
ln
4
r
r
l
q
W
e



; C) 
2
1
0
2
ln
4
r
r
l
q
W
e



; D)
2
1
0
2
ln
r
r
l
q
W
e



. 
d) Tsilindrik kandensator sig`im formulasini eslash qoldi (v B) va 4) banddi hosil 
qilingan formula 
C
q
CU
W
e
2
2
2
2


formulaga ekvi valentligini ko`rsatish qoldi. 
5
. E
vak
elektr maydoniga sindiruvchanligi 

bo`lgan dielektrik kiritamiz. 
Qutublangan dielektrik soxta zaryadining electr maydon energiy zichligi qanday?