Agrokimyo va tuproqshunoslik

Ishning bajarilish tartibi: 
Ikkita himiyaviy stakancha olib, har biriga 
10-20 ml dan so‘rim solinadi. So‘rim kislotali yoki ishqorli bo‘lsa (lakmus qog‘oz 
bilan aniqlanadi), har ikki stakandagi eritma neytrallanadi va ustiga indikator 
sifatida kaliy xromat (K2CrO4) ning 10% li eritmasidan 1 ml dan qo‘yiladi. 
Bir stakandagi eritma taqqoslash uchun qoldiriladi. Ikkinchi 
stakandagi eritma och qizg‘ish rangga kirguna kumush nitrat (AgNO3) ning 1\10 
normal eritmasi bilan titrlanadi. 
Natija quyidagi formula bo‘yicha hisoblanadi: 
a ∙ N∙ E ∙ 100 
Х = --------------------- 
M ∙ H
bu yerda:
Х – хлор ионининг проsент миқдори; 
а – титрлашга кетган кумуш нитратнинг 1/10 нормал эритмаси (мл hисобида); 
N - 1 мл кумуш нитратнинг 1/10 нормал эритмаси чўктирган хлор иони 
миқдори, г hисобида (0,00035); 
Н – тупроқ оғирлиги (г hисобида). 
Масалан, а – 10 мл, N – 0,00035 г, Е – 250 мл, М – 20 мл, Н – 50 г бўлса, 
тупроқда 0,0875% хлор иони бор.

---

270 
10 ∙ 0,00035∙ 250 ∙ 100 
Х = ---------------------------- = 0,0875. 
20 ∙ 50 
 
Sulfat kislotani aniqlash. 
Tuproq tarkibidagi sulfat kislota asosan magniy 
sulfat, natiriy sulfat (glauber tuzi) va kalsiy sulfat (gips) tuzlari shaklida bo‘ladi. 
Magniy sulfat va natriy sulfat suvda oson eriydi; ular o‘simlik uchun zararlidir. 
Kalsiy sulfat esa suvda sekin eriydi. 
Sulfat kislotaning miqdori hajmiy yoki og‘irlik metodi bilan aniqlanadi. 
Hajmiy metod oson va qulay. Bu metod so‘rimdagi sulfat kislotani benzidin xlorid 
eritmasi bilan cho‘ktirishga asoslangan. 
Ishning bajarilish tartibi: 
Himiyaviy stakanga 10-20 ml benzindan xlorid 
eritmasi quyiladi. Hosil bo‘lgan oq cho‘kma stakan tagiga cho‘kkandan keyin 
benzindan xlorid ta’sirida cho‘kma hosil bo‘lmaguncha takrorlanadi. 30-40 minut 
o‘tgandan keyin stakandagi tiniq eritma ustiga yana 1-2 tomchi benzindan xlorid 
eritmasi tomizib ko‘rish bilan sulfat kislotaning to‘liq cho‘kkanligi aniqlanib, 
cho‘kma kichik qalin filtr qog‘ozda suzib olinadi. 
Voronkadagi filtrda to‘plangan cho‘kma distillangan sovuq suv bilan 
yuviladi (voronkadan tushayotgan suv tiniq bo‘lishi kerak). Yuvish voronkadan 
tushayotgan oxirgi tomchi ko‘k lakmus qog‘ozni qizartirmaydigan bo‘lguncha 
davom ettiriladi. Yuvilgan cho‘kma filtr bilan birga kichik himiyaviy stakanga 
solinadi. Ustiga 40-50 ml distillangan suv qo‘yiladi; so‘ngra u qizdirib eritiladi. 
Stakandagi eritmaga 2-3 tomchi fenolftalein tomizib chayqatiladi va eritma 
och pushti rangga kirguncha o‘yuvchi natriy (NaOH) ning 1/20 normal eritma 
bilan titrlanadi. So‘ngra hosil bo‘lgan eritma qaynatiladi; bunda rangi o‘chsa, 
titrlash o‘zgarmas och pushti rang paydo bo‘lguncha davom ettiriladi. 
Analiz natijasi quyidagi formula bo‘yicha aniqlanadi.