Қадимги ва ўрта аср фалсафаси, Янги ва энг янги давр фалсафаси

Софистлар таълимотининг энг машҳур вакиллари Абдер шаҳридан бўлган Протагор ва Леонтинлик Горгий эдилар.

Протагор қадимги даврлардаёқ софизм деб ном олган оғзаки баҳс мусобақаларига асос солдики, унда софистлар мантиқий мушкул ҳолатларни қўллар ва умум томонидан қабул қилинган фикрлардан кескин фарқ қиладиган нуқтаи назарларни баён қилар эдилар.

Софистлар Юнонистонда билимларнинг кенг тарқалишига имкон яратдилар. Бундан ташқари, далилларга асосланган фан софистик ишончсизлик асосига қурилган кучли рақиб билан дуч келиб, унинг натижасида мустаҳкамланди.

Афлотун(Платон) (эр.ол. 427-347йй.) Юнон файласуфи. У Суқротнинг шогирди ҳисобланади.
Платон фалсафасининг асосий ғоялари

• “Давлат” ва “Қонунлар” деган рисолаларида Платон орзудагидек полис (шаҳар-давлат)намунасини яратдики, унда табақаларга бўлинганлик тизими ўзининг қуйи табақалар фаолияти устидан жамият юқори табақаларининг қатъий назорати ўрнатилиши орқали синчковлик билан ишлаб чиқилган эди.
• Полис тепасида билимга эга бўлган кишилар, файласуфлар туриши лозим;
• Платон ўзининг идеалистик фалсафасида “Ғоялар дунёси ва соялар дунёси” ҳақида фикр юритади;
• Платон ақидасича, бизни ўраб турган воқе дунё ғоялар дунёсининг фақат тахминий инъикосидир;
• “Ғоялар дунёси” ҳақиқий ва ўзгармас, соялар дунёси эса ўткинчидир. Ақл икки дунёни, яъни у дунё ва воқей дунёни бир-бири билан боғлайди.

Арасту(Аристотел) - (эрамиздан олдинги
384-322) буюк юнон файласуфи.
Арасту устози
Афлотуннинг ғоялар дунёси
тўғpисидаги қарашларига
эътироз билдирган
Унингча ғоя албатта бор, мавжуддир.
Ғоялар, ҳатто нарсалар ва
ҳодисалардаги жараёнлар
учун сабаб бўлади.
Ғоя, фикр, тушунча нарса ёки
ҳодисаларнинг ўзида мавжуд бўлиши керак.
Ғоя (тушунча)лар нарсаларга хос бўлган
жиҳaтларнинг умумийлигини акс эттиради.
Ҳар бир нарса ёки ҳодиса конкрет "шакл" ва "мазмун"га эга. Нарсаларнинг шакли ана шу нарса ёки ҳодисанинг моҳиятини белгилайди. Масалан, мисдан ясaлган шарни олайлик, унинг шарсимон (думалоқ,)лиги шакл бўлиб, мазмуни унинг мисдан ясалганлигидир.