Abu ali ibn sino nomidagi buxoro davlat tibbiyot instituti “Umumiy xirurgiya va travmatologiya” kafedrasi

Eslatma: 
bemorlami zond orqali ovqatlantirish jarayonlarida ishtahani 
qo’zg’ashi mumkin bo'lgan taomoldi mahsulotlar
—
taomlar (zakuskalar) 
va sardaklar (sousi) qo'llanilmaydi. 
2z sonli zond orqali tavsiya qilinadigan parheznoma uchun bir kunlik 
taomnomaning ko’rinishi quyidagicha bo’lishi mumkin: 
1-
nonushta - 1 dona ilitilgan tuxum, suyuq sutli bug’doy yormali 250 gr 
ertalab 8.30 bo'tqa, 180 ml sut; 
2-
nonushta - 100 gr eziltirilgan, yaxshi pishgan olma, 180 ml na’matak 
ertalab 11.00 qaynatmasi; 
Peshinda - 400 gr go’sht qaynatmasidagi eziltirilgan arpa-sabzavotli 
13.00-14.00 suyuq osh; 100/250 gr go’sht ezilmasini suyuq holatdagi sut 
yordamida eziltirilgan kartoshka; meva qaynatmasi — 180 ml; Asr-shom - 
100 gr sut bilan eziltirilgan tvorog, 100 ml – mevadan oralig'i tayyorlangan 
kisel; 
Xuftonda - 
250 gr go’sht yoki baliq 
qaynatmasida - sho'rvasida eziltinb 17.00 
pishirilgan 
guruchli 
suyuq osh; 100 gr suvda pishirilib, 
eziltirilgan baliq (sufle); 200 gr suvda pishirilgan sabzi ezilmasi; 
Kechasiga - 180 ml kefir (yoki chuchuk qatiq).19.00-20.00 
Qo'shimcha tavsiyalar: ular 2 ta bo'lib, quyidagilardan iborat: 

---

1)
taomoldi (zakuska) niyatida qo'llanilishi tavsiya qilinmaydigan 
ovqatli kontsentratlar va konservalar; 
2)
kimyoviy tarkibi standartlashtirilib, ozuqaviy moddalari orasidagi 
o’zaro nisbatlari bir-biriga monand bo'lgan, bolalar va parhez taomnomalar 
uchun ishlab chiqarilgan mahsulotlar (enpitlar, go sht, baliq, sabzavot, 
mevalardan tayyorlangan konservalar, sutli quruq va atsidofil aralashmalardan 
bo’lgan «Malyutka‖ va ―Malish‖ yormali aralashmalar, kisellar va boshqalar). 
Eslatma:
 
1)
quruq va shakar qo'shib quyiltirilgan sut va chuchuk qaymoqlar, yog'siz 
quritilgan sut, qo'shimcha moddalar qo’shilgan sabzavotli konservalar, 
ichimlik uchun tavsiya qilingan quyuq mahsulotlar — kisellar, kremlar va h.k. 
zond orqali buyuriladigan parheznoma uchun tavsiya qilinmaydi; 
2)
bolalar va parhez maqsadlarida ovqatlanish sanoati tomonidan ishlab 
chiqarilgan mahsulotlar shu darajada eziltirilganki, ular zarrachalarining 
kattaligi 160 mikron atrofida bo’lib, ularni gomogenizirlangan mahsulotlar 
deb ataladi. 
Bemorlami zond orqali ovqatlantirish maqsadida RF TFA Ovqatlanish 
instituti tavsiya qilgan quyidagi mahsulotlardan ham foydalanish mumkin: 
1)
150 ml quruq yog’i olinmagan sut; 
2)
2 dona tuhum; 
3)
400 gr quruq sutli grechka uni ―Malish‖ aralashmasi; 
4)
400 gr jo’ja go'shtidan tayyorlangan ―Kroshka‖ ezilmasi; 
5)
200 gr sabzidan, 100 gr yashil no'xatdan, 100 gr o'rikdan eziltirilib 
tayyorlangan konservalar; 
6)
400 ml meva sharbatlari (olmaniki); 200 ml — uzum sharbatr 
7)
30 gr o'simlik moyi; 
’ 
8)
100 gr shakar (qand); 
9)
2500 ml suyuqlik. 
Yuqorida nomlari zikr etilgan 9 qismdan iborat bo'lgan ovqatli 
mahsulotlar tarkibidagi asosiy ozuqaviy moddalar miqdori quyidagicha bo 
ladi. oqsillar 135 gr atrofida, yog'lar 125 gr, karbonsuvlar esa 365 gr, ularning 
barchasining bera oladigan issiqlik quwati 3045 kkal yoki 12694 kilojoul 
yoxud 12,7 megajoulga teng bo’ladi. 
Bemorrn zond yordamida kundalik ovqatlantirish uchun qisqa muddat 
mobaynida tarkibi soddalashtirilgan quyidagi mahsulotlar aralashmasidan 
ham foydalanish mumkin: 
1)
1500 ml sut; 
2)
40 gr sariyog’; 
3)
10 gr o'simlik moyi; 

---

4)
150 gr shakar; 
5)
4 dona tuxum. 
Mazkur aralashmaning kimyoviy tarkibi quyidagicha: oqsillar 67 gr 
(hayvonot mahsuloti), yog'lar, engil hazm bo’ladiganlar 110 gr, oddiy 
karbonsuvlar 220 gr. Uning quwat berish darajasi 2090 kkal yoki 8745 
kilojoul yoxud 8,75 megajoulga teng. Uni kun bo’yi 5 mahalga bo’lib, tanovul 
qilish kerak. Aralashmaning vitaminlik qiyfnatini ko’tarish maqsadida tanovul 
qilishdan oldin 100 mg C vitamini qo’shib beriladi. 
Tekshirish uchun savollar 
1.
Parhez ovqatlanish kishi organizmga qanday ta’sir ko’rsatadi? 
2.
№ 1-parhez № 2-parhezdan qanday farq qiladi? 
3.
Parhez ovqat uchun mahsulotlarga qanday pazandalik ishlovi berilishi 
kerak? 
4.
Nima uchun ovqatdagikimyoviy qo’zg’atuvchilar odamning barcha 
organlariga ta’sir qiladi? 
5.
№ 5-parhezda qanday mahsulotlar man etiladi? 
6.
№ 7-parhezda qanday mahsulotlarni iste’mol qilish mumkin? 
7.
Qand kasalligida qanday mahsulotlarni iste’mol qilish man qilinadi? 
8.
Parhez ovqatlanishda ovqatlanish rejimi qanday bo'lishi kerak? 
9.
Qon bosimi oshganda kasalliklarda qanday mahsulotlar iste’mol qilish man 
qilinadi? 
10.
Turli parhezlar uchun sutkalik oziq-moddalarga bo’lgan ehtiyoj qanday? 

---