Abdulla sher axloqshunoslik


Ichindagi ichindadir. 34-b



Download 10,65 Mb.
Pdf ko'rish
bet49/209
Sana04.06.2022
Hajmi10,65 Mb.
#635217
1   ...   45   46   47   48   49   50   51   52   ...   209
Bog'liq
Axloqshunoslik (Abdulla Sher)

1 Ichindagi ichindadir. 34-b.
2 Qur’oni karim m a’nolarining taijimasi. Taijima va izohlar muallifi Abdulaziz
Mansur. Т ., Islom universiteti nashriyoti, 2001, 116-b.
www.ziyouz.com kutubxonasi


aynan hayvon ruhi tarbiya topib, ta ’lim va tahsil k o ‘rib, bilish, takrorlash, 
taq v o va zikr tufayli darajalar b o ‘ylab riv o jla n a d i...» 1. R ivojlangan 
(insoniy) ruhning rivojlanm agan (hayvoniy) ru h d a n farqi shundaki, 
birinchisi xususiylikni ham , um umiylikni ham anglay oladi, ya’ni, «yaxlit 
biluvchi, yaxlit ko ‘ruvchi, yaxlit so‘zlovchi», ikkinchisi esa xususiylikni, 
juzviyliknigina anglashga qodir. U ning fikriga k o ‘ra, insonda ruh ham
b itta, jism ham bitta, faqat ruhning darajalari h a r xil; jism ruhga, ruh 
jism ga muvofiq, bir-biridan ajralm aydi; jism b ilan ru h birga rivojlanadi 
va kom illikka erishguncha kam olot bosqichlaridan k o ‘tarilib boraveradi.
M utasaw if-faylasuf m erosida kom il inson m uam m o si ana shu ru h
darajalari bilan bog‘liq holda olib qaraladi. S hu sababdan ham ulkan 
o lim im iz N ajm id d in K om ilov: «A ziziddin N a sa fiy n i kom il inson 
ilm ining nazariyotchisi deyish m um kin, ch u nk i u n in g barcha asarlarida 
bu m avzu m arkaziy o ‘rinni ishg‘ol etadi», degan fikrni bildiradi va 
allom aning bu boradagi qarashlarini birinchi b o ‘lib jid d iy tahlil qiladi2.
A ziziddin Nasafiy nazdidagi kom il inson, eng a w a lo , yuksak axloq 
egasi; uning yerdagi vazifasi halollik va rostgo ‘ylikni q aror toptirish, 
y o m o n rasm u rusum larni y o 'q o tib , yaxshi, ezgulikka boshlaydigan 
q o nun-q oid alarni joriy etish, od am larn i X udoga to m o n d a ’vat qilish. 
Bu darajaga yetishish uchun esa inson o ‘zini anglab yetishi kerak. Z ero, 
allom aning fikricha, o ‘zini anglam agan kishi h ech narsani anglam ay 
d u nyodan o ‘tadi.
X o ‘sh, inson o ‘zini to ‘la anglashi m u m k in m i? M um kin. Buning 
uch u n u to ‘rt m aqom ni bosib o ‘tishi kerak: xayrli so ‘z, xayrli ish, xayrli 
xulq, m a ’rifat. M azkur m aqom larga erishish oson em as; butun borlig‘i 
bilan berilib harakat qilgandagina, o'zin i unutib, o ‘zligiga erishgandagina 
inson ularga m uyassar b o ‘ladi. Bu holni m u ta sa w if-fa y lasu f shunday 
o b raz li sh aklda ifodalaydi: « B irid a o ‘lm a g a n o d a m , ik k in c h isid a
tug ‘ilmaydi. Hordiqni istasang — ishda o ‘lgin, X udoni istasang — o ‘zingda 
o ‘lgin. 0 ‘z ishingda o ‘lolm asang, hordiqni izlam a, o ‘zingda o'lolm asang, 
X udoni izlama». Lekin m aqsad «Xudoni izlash b o ‘lmasligi kerak, chunki 
X u d o ham m a yerda m avjuddir va uni izlashning h ojati y o ‘q. Borliqning 
vujudi — U ndan... b u tu n borliq U n in g o ‘zidir»3. Shu sababli inson

Download 10,65 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   45   46   47   48   49   50   51   52   ...   209




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish