Abbatisa – ayollar katolik monastirlarining boshqaruvchilari. Abbatlik

Tiraniya (yunon. “oʻzboshimchalik”) – yakka boshqaruvga asoslangan davlat hokimiyatining shakli. Ma’rifatparvarlik davrida T.ga nisbatan salbiy xususiyat shakllanib, shafqatsiz, despotik boshqaruv (shu jumladan merosiy monarxiyalarga nisbatan) tushunilgan. Tor maʼnoda T. –qadimgi Yunonistonning baʼzi tuzaumlari (rejim) nisbatan qoʻllaniladi. Oʻrta asrlar davri Shimoliy va Markaziy Italiya shahar-davlatlarida siyosiy boshqaruv shakli ham T. deb atalgan.
Titul (titlo) (lot. yozuv qaydi, faxriy unvon) – 1) Alohida shaxslarga (odatda dvoryanlar) merosiy yoki umrbodga beriladigan faxriy unovn (mas. graf, gersog). Bu unvon bilan ularning maxsus, imtiyozli holati koʻrsatilgan. Oʻrta asrlarda keng tarqalgan. Buyuk Britaniyada hozirgacha amal qilib keladi; 2) Qonunchilik hujjatlarida maxsus qismlar yoki boʻlimlar (M: Varvar haqiqatlarida tarkibiy qismlari) T. nomi bilan ataladi.
Tiun – Qadimgi Rusda knyazlik yoki boyar boshqaruvchining nomi. Rus haqiqatlariga koʻra knyaz T.ni oʻldirganlik uchun 80, boyar T.ni oʻldirganlik uchun 40 griven vergeld belgilangan.
Toifa (sosloviye) – qonun yoki oddiy tartib asosida ma’lum bir huquqlari cheklangan yoki kengay-tirilgan ijtimoiy guruh. Oʻrta asrlar davrida deyarli har bir mamlakatda aholi bir nechta T.ga ajratilgan. Mas. XIV-XV asrlar Fransiyada oliy T.ga ruhoniylar va dvoryanlar, quyi T.ga esa dehqonlar, hunarmandlar va savdogarlar kiritilgan. T.lar oʻrtasidagi asosiy farq ularning tengsizligida edi.
Toifaviy monarxiya – feodal davlatning asosiy koʻrinishlaridan biri. T.M. Yevropa davlatlarida XIII-XIV asrlarda vujudga kelgan. Davlatlarning markazlashish jarayonida ular umumdavlat miqyosidagi barcha toifalarning yagona qirolga xizmat qilishi uchun tashkil qilingan. Ular Angliyada Parlament, Fransiyada General shtatlar, Ispaniyada Korteslar va boshqa nomlar bilan atalgan. Koʻp hollarda toifaviy yigʻinlar qirol tomonidan yangi soliqlar joriy qilish maqsadida chaqirilgan.
Tonzura (lot.tonsure – kesish, qirqish, soch olish) – katolik ruhoniylarining alohida belgilaridan biri boʻlib, unga koʻra ruhoniylar boshining tepa qismidagi sochlarini har doim olib yurishlari kerak boʻlgan. Bu katolik cherkovida ruhoniylarning u yoki bu diniy darajaga mansubligini koʻrsatib turgan.