A. Z. Umarov Avtomobillar texnik ekspluatasiyasi

Kolumbit-tantalit-{Fe,Mii)Nb
2 0
s-(Fe,Mn)Ta
205
 
- uzluksiz 
izomorf aralashmalar qatorini hosil qiladi. Tabiatda kolumbit va 
tantalit alohida mineral holda uchraydi. Kolumbitda 10-12% Ta
2
Os, 
tantalitda esa - 46-62% Ta
2
0
5
bo'ladi. Ba’zan tarkibida skandiy va 
lantanoidlar - 2%, titan-4,
6
%, qalayi, volframlarning miqdori-1% 
atrofida aniqlangan. Ular rombik singoniyali bo'lib, taxtasimon, 
ayrimda kalta ustunsimon kristallari aniqlangan. Ularning rangi 
qora, qo'ng'ir-qora, yarim metall kabi yaltiraydi, qattiqligi -
6
, 
solishtirma og'irligi - 5,2-8,2 gacha. Kolumbit o'zidan elektr toki 
o'tkazadi hamda kislotalarda erimaydi. Kolumbit va tantalitni tashqi 
belgilariga qarab ajratish qiyin.
Bularning yirik uyumlari nordon va ishqorli jinslaming 
pegmatitlarida yuzaga keladi va kvars, muskovit, turmalin, 
volframit, 
kassiterit, 
samarskit 
va 
monatsitlar 
bilan 
bir 
assotsiatsiyada uchraydi. U oksidlanish zonalarida barqaror, ularning 
sochma konlari ham uchrab turadi. Bu minerallarning konlari
90

---

Norvegiya, Fransiya, Rossiya (Kola yarim oroli), 
0
‘zbekistonda 
Nurota togMarida Oqtog‘ va Oqchop granitlarining pegmatitlarida 
topilgan. Ushbu minerallar niobiy va tantal metallarini qazib olishda 
asosiy manba bo‘lib xizmat qiladi.
Gidrooksidlar
Bu guruhga kiradigan minerallar orasida eng muhim 
ahamiyatga 
ega 
boMgan 
gidratlar yoki 
gidrooksidlar deb 
yuritiladigan minerallar, yana metallaming oksidlar tarkibidagi 
kislorod va ON gidrooksil guruhi bilan hosil qilgan birikmalari 
kiradi. Masalan, magniy oksidi - MgO o‘mida Mg(OH)