A. T. G‘ofurov, I. T. Azimov, U. E. Raxmatov

Matriarxatdan patriarxatga o’tilishi. 
Ota urug‘ning ona urug‘i o‘rnini 
olishi jamiyatning iqtisodiy rivojlanishi bilan bog‘liq bo‘lgan. Ayol ishlab 
chiqarishda muhim mavqeyni egallab turganiga qadar oila - urug‘ munosabatlarida 
matriarxal xarakteri saqlanib turgan. Plug dehqonchilik, chorvachilik, kasbkorlik, 
ovchilik ixtisoslashtirilgan. Baliq ovlash erkaklar mashg‘uloti hisoblangan. Ularning 
rivojlana borishi bilan erkak doimiy zahiralarni vujudga keltiradigan va ortiqcha 
mahsulot ishlab chiqaradigan bo‘lib qolgan. Bular uning mulki bo‘lgan kasbchilikni, 
dehqonchilikdan ajralib chiqishi sababli ayol kishining ilgarigi uy xo‘jaligi 
faoliyatidagi ko‘pgina sohalar ham erkaklarning hunarmandchilik kasb mashg‘ulotiga 
aylangan. Erkak boshqarish ishini qo‘lga olgan. Ayol ijtimoiy ishlab chiqarishdagi 
yetakchilik rolini yo‘qotib, jamiyatdagi va oiladagi birinchi o‘rinni erkak kishiga 

---

96 
bo‘shatib bergan. Ayollar qishloq kengashi va majlislarida ishtirok etishdan 
chetlashtirilgan. Ayol erga chiqishda erining jamoasiga ko‘chib o‘tadigan bo‘lgan.
Urug‘ ayolni uzatar ekan uning uchun haq, ish kuchi birligining yo‘qotilishi 
evaziga tovon to‘lashni ta‘lab qilgan. Shu tariqa ayollarni sotib olish vujudga kelgan. 
Xotin erining irodasiga tomomila bo‘ysungan. 
Magistrlar bilimini sinash uchun savollar 
1.
Muzlik davri va u haqida olimlarning qarashlari haqida ma‘lumot bering. 
2.
Kichik muzlik davridagi hayvonot va o‗simliklar olami haqida ma‘lumot 
bering. 
3.
Ilk paleolit odamlarining ijtimoiy munosabatlarni shakllanishi. 
4.
Arxantroplarning hayot tarzi haqida ma‘lumot bering. 
5.
Urug‗chilik jamoasining rivojlanishi insoniyat rivojiga ta‘sirini tushuntiring. 
6.
Mezolit va neolitda ona urug‘i davri odamlarining yutuqlari. 
7.
Urug‘chilik tuzimining rivoj topishini tushuntiring 
8.
Matriarxatdan patriarxatga o‘tilishni ijobiy tomonlarini tushuntiring