247
va qayta tiklanishining texnologik sxemasi quyidagi ko‘rinishda keltirilishi mumkin
(38-rasm).
Bu yerda quyidagi belgilar qabul qilingan: IP
1
-boshlang‘ich (qishloq xo‘jalik
yilining boshidagi) tuproq unumdorligi; B
i1
-joriy yildagi boshlang‘ich tuproqlarning
bonitet balli (TBB); PP-ishlab chiqarish jarayonida tuproq unumdorligini ishlab
chiqarish iste’moli; P
r
-qishloq xo‘jalik jarayoni (ishlab chiqarish); P
k1
-joriy
qishloq
xo‘jaligi yilining ohiridagi tuproq unumdorligi; B
k1
- joriy qishloq xo‘jaligi yilining
ohiridagi TBB; V
pr
-yangi mahsulot; Z
pr
-mahsulot ishlab chiqarish harajatlari; V
d
-
yangi daromad; S
t.d
-yangi daromadni mahsulotlash turlari; K
vp
-tuproq unumdorligini
qayta tiklanishiga yo‘naltirilgan kapital, investitsiyalar:
38-rasm. Tuproqlar unumdorligini ishlab chiqarish iste’moli va qayta tiklanishining
texnologik sxemasi [66].
VP –joriy yilda tuproqlar unumdorligini qayta tiklanishi (siklda);
Z
vos
-unumdorlikni qayta tiklanishiga sarf-harajatlar;
IP
2
-keyingi yildagi boshlang‘ich tuproq unumdorligi (siklda);
B
i2
-keyingi yilda boshlang‘ich tuproqning bonitet balli.
38-rasmdan ko’rinadiki yerlardan foydalanish va qayta
tiklanish fazalarining
bog‘liqligi yaqqol ko‘rinadi. Boshlang‘ich unumdorlikni ishlab chiqarish iste’moli
natijasida B
i1
joriy yilning oxirga kelib B
k1
gacha kamayadi, aynan shuni tiklash zarur
bo‘ladi. 38 rasmdan yana shuni ko‘rish mumkinki, unumdorlik darajasi doimiy
ravishda o‘zgaradi, yalpi daromadning qandaydir asoslangan qismi esa qayta
tiklashga yo‘naltirishi zarur, harajatlar ishlab chiqarish sarf-harajatlariga kiritilishi
zarur yoki bo‘lmasa YER solig‘i sifatida undiriladigan sarf-harajatlar evaziga amalga
oshirilishi zarur.
Tuproq unumdorligini qayta tiklanishi amalga
oshiriladigan meliorativ
tadbirlarning turlari, xarakteri va joriy qilinish turlari, xarakteri va joriy qilinish
usullari bo‘yicha tavsiflanadi. Xarakteri bo‘yicha u kengaytirilgan, oddiy, oddiy
darajadan past bo‘lishi mumkin (39-rasm).
Kengaytirilgan qayta tiklanish holatida qaytadan
tiklangan unumdorlik miqdori,
ballarda (
∆
B
vost
) iste’mol qilinganidan (
∆
B
post
) yirikdir:
∆
B
vost
>
∆
B
post
(7)
Oddiy qayta tiklanish uchun bu quyidagicha;
St
.d
IP
1
Bi
1
PP
P
r
P
к1
B
к1
Bpr
Bd
К
6p
Bк1
VP
Zpos
s
Zpr
IP
2
B
и2
248
4
∆
B
vost
=
∆
B
post
(8)
oddiydan past daraja uchun esa
∆
B
vost
<
∆
B
post
(9)
BBP
BBP
T
yillal
T
yillar
A) 1-qayta tiklanish mavjud emas B) 3-oddiy qayta tiklanish
(uzluksiz chiqish iste’mol); (punktir chiziq);
2- qayta tiklanish oddiy 4-kengaytirilgan qayta tiklanish
Darajadan past (punktir chiziq);
(uzluksiz qalin chiziq);
5-tuproq unumdorligini iste’moli
(uzluksiz nozik chiziq);
Do'stlaringiz bilan baham: