1998-yili YUNESKO tashkilotchiligida «XXI asrda oliy ta’lim: yondashuvlar va
amaliy tadbirlar» degan mavzuda o‘tkazilgan jahon anjumani deklaratsiyasi yangi
asrda oliy ta’limga bo‘lgan talab misli ko‘rilmagan darajada o‘sib borishi, ya’ni
yosh avlod yangi bilim, g‘oya va ko‘nikmalarni egallashi, ijtimoiy, madaniy va
iqtisodiy taraqqiyotda uning hal qiluvchi ahamiyatga ega ekanligini kengroq ang
lashga intilishining kuchayishini ta’kidlagan edi.
Mutaxassislarning ta’kidlashicha, XXI asr ta’lim olishning o‘ziga xos davri bo‘li
shi kutilmoqda, chunki endilikda ta’lim axborotlar oqimi kuchaygan sharoitda
amalga oshiriladi. Bu jarayondan albatta texnologiya ta’limi ham chetda qolmaydi.
Kadrlar tayyorlash milliy dasturida, ilg‘or pedagogik texnologiyalarni o‘rganish va
ularni tadbiq qilish zarurligi ko‘p bora ta’kidlangan. Sanoatda «yuksak texnologi
yalar» degan tushuncha murakkab va boshlang‘ich sarmoya talab qiladi,
fanning
so‘nggi yutuqlariga asoslangan bo‘lib, xodimlarningmutaxassislik buyicha maxsus
tayyorgarligini toqozo etadi. Mutaxassislik buyicha maxsus tayyorgarlik raqobat
bardoshlikni, mahsulotning yuqori sifati va katta daromadni ta’minlaydilar.
Pedagogik texnologiyani ta’lim va tarbiyada «yuksak» uslubiyatga taqqoslash
mumkin, lekin uning tadbiq etilishi ko‘p sarf-harakatni talab qilmaydi.
Pedagogikada ishlab chiqish turkumini yaratish qiyinchilik tug‘diradi. Bunga
o‘qitishga oid vazifalarning ko‘pligi, ta’limning tashkiliy elementlari va o‘quv
materiallarining turli-tumanligi, ta’lim oluvchilarning individual xislatlariga
bilimlarni o‘zlashtirishda namoyon bo‘ladigan qonuniyatning mavjudligi xosdir.
Mazkur individual xislatlariga bog‘liq qonuniyatlarga o‘rganiuvchilarning idrok
etishdagi o‘ziga xosliklari va boshqa omillar to‘sqinlik qiladi. Pedagogik
texnologiyalarni yaxshi o‘zlashtirgan malakali pedagoglar texnologik yondashish
avvalgilaridan ancha samarali ekanligini biladilar. Maktab o‘qituvchilari, o‘rta
maxsus va oliy o‘quvyurtlarining professor-o‘qituvchilari jamoasi pedagogik
texnologiyalarni o‘zlashtirish hamda ularni bulajak kadrlarni o‘qitish va tayyorlash
sifatini oshirish uchun amalda qo‘llashlari zarur. Bu esa kadrlar tayyorlash milliy
dasturi talablariga mos keladi.
Bugungi kunda mamlakatimiz ta’lim tizimida shunday vaziyat ko‘zga tashlanadi:
bir tarafdan, o‘qituvchilar pedagoglar va ularni o‘qish samara dorligini oshirish
maqsadida pedagogik texnologiyani o‘zlashtirishlari,
chunki pedagogik
texnologiyalarning belgilari pedagogikaning kelgusi innovatsiyalarida qo‘llaniladi;
ikkinchi tomondan esa pedagogik fanlarning yangiliklarini o‘zlashtirish axborot va
kommunikatsiya texnologiyalari, ijodiy tafakkurning rivojlanishi va boshqalar
zamon bilan hamnafas harakat qilish kerakligidir.
O‘qituvchilar tayyorlaydigan oliy ta’lim shunday ta’lim tizimini tashkil qilish
kerakki, ular tanqidiy fikrlash, ijtimoiy muammolarni tahlil qilish, jamiyat oldida
turgan muammolar echimini topish va ulardan oqilona foydalanish hamda o‘z
zimmasiga ijtimoiy ma’suliyatni olishga qodir bo‘lishi, yangi pedogogik va
didaktik yondashuvlarga, ularning rivojlanishiga yo‘l ochishga imkoniyat
yaratilsin. Ular ko‘nikmalarga ega bo‘lishga ko‘mak berishi, bilimdonlik, ijodiy-
tanqidiy tahlil, mustaqil fikrlash va zamonaviy fan texnika birikuviga asoslangan
qobiliyatlarni rivojlantirishni kuzda tutadigan ta’lim jarayonini yaratish zarur.
Xalq ta’limi tizimiga qarashli umum o‘rta ta’lim maktablariga o‘qi tuvchilari
etkazib berayotgan pedagogika institutlari xalq ta’limi tizimini yaxshi yo‘lga
qo‘yish – zamon talabi asosidagi milliy mafkura g‘oyalarini va mutaxassislik
sohalarini puxta egallagan, ta’lim va tarbiya jarayonlari rivojining xarakteridan
kelib chiqib muvofiqlashtira oladigan etuk mahoratli ko‘pminglik o‘qituvchilar
armiyasining amaliy sifatiga e’tibor qilishlari kerak. O‘z navbatida oliy ta’lim
tizimi intelektual mahsulot sifatida etishtirib berayotgan yuqori malakali
o‘qituvchilarni, kasbiy va mahoratli qilib tayyorlashda umumo‘rta ta’lim
maktablarini istemol ob’ekt sifatida ular faoliyatining amaliy saviyasini
oshirishning uslub va yo‘nalishlarini to‘liq bilishlari kerak. Ana shundagina oliy
ta’lim tizimi etishtirib berayotgan o‘qituvchilar armiyasi talab darajasida bo‘lishi
mumkin.
Do'stlaringiz bilan baham: 
