A. Ǵofirov, G. Qdırbaeva

Joldas terekler túrleri:
1. Qara aǵash. Biyikligi 35 metr, tez ósedi, 400 jılday jasaytuǵın terek. Suwıqqa shıdamlı, toǵay terekleri sızılmasında paydalanıladı
2. Almurt. Biyikligi 25 m, 200 jıl jasaydı, aǵashı tuwrı, qısqa shıdam beredi, qurǵaqlıqqa shıdaydı, topıraqqa ortasha talapshań. Toǵay terekleri sistemasında paydalanıladı.
3. Klyonlar. Ótkir japıraqlı, biyikligi 30 metr, 200 jıl jasaydı;
yasen japıraqlı, biyikligi 25 metr, 100 jıl jasaydı, basqalarǵa salıstırmalı jaqtılıqtı jaqsı kóredi, topıraqqa onsha talapshań emes, toǵay terekleri polosasına usınıs etilmeydi, sebebi ósip shıǵatuǵın mayda nálleri atızlardı pataslaydı. Tek jarlıqlar ishin toǵayzarlastırıwda paydalanıladı.

1. 
   Lipa – biyikligi 30 metr, 300 – 400 jıl jasaydı, iri japıraqlı, biyikligi 40 metr. Bular tiykarınan dubtıń hám qaraǵaydıń joldası sıpatında tabılǵan. Toǵay terekleri sızılmasında hám ásirese kanallar boylap jaylasatuǵın sızılmalarda keń qollanadı.
   
2. 
   Aq tut. Biyikligi 12- 15 metr, 250 jıl jasaydı, pilleshilikte
   

keń paydalanıladı. Toǵay terekleri sızılmasında hám ásirese kanallar boylap otırǵızılatuǵın sızılmalarında keń paydalanıladı.
Puta ósimlikleri:
Bular toparına tómendegiler kiredi:
1. Taw alshası, taw qárelisi. Biyikligi 6-8 –10 m, 50-100 jıl jasaydı, ihota terekleri sızılmasında hám kóklemzarlastırıwda qollanıladı.
2. Akaciya. Biyikligi 6 metr, tez ósedi 60 jıl jasaydı. Toǵay
terekleri sızılmasında keń paydalanıladı.
3. Dolana. Biyikligi 5 metr, jaqtılıqtı jaqsı kóradi, suwıqqa shıdamlı.
Orta Aziya hám basqa jerlerde keń tarqalǵan. Topıraqtaǵı eroziyaǵa qarsı qollanıladı.
4. Jıngıl. Iri puta, biyikligi 6 metr, shaqaları mayda, teńge tárizli japıraqlar menen qaplanǵan, suwıqqa shıdamlı, topıraq tańlamaydı. Tábiyiy halda shóllerde ósedi, toǵay terekleri sızılmasında hám shorlanǵan jerler kóklemzarlawda paydalanıladı.
5. Úshqat. Biyikligi 3 metr, tábiyiy shárayatta Orta Aziyanıń tawlı jerlerinde ushıraydı. Toǵay terekleri sızılması hám kóklemzarlastırıwda paydalanıladı.

3. 
   Jiyde qambar japıraqlı. Terektárizli puta, biyikligi 8 metr, qurǵaqchilikka, suwıqqa shıdamlı terekler sızılmasınıń qaptal qatarında otırǵızıladı, qumlıq jerlerde paydalanıladı.
   
4. 
   Qara arsha. Pás boylı, jatatuǵın puta, kúshli tamırlı, suwıq hám ıssıǵa shıdamlı. Tábiyiy halda Orta Aziyada keń tarqalǵan, topıraq hám qumlıqtı bekkemlewde qollanıladı.
   

Ózbekistan Respublikasınıń aymaǵı hádden tısqarı túrli tábiyiy hám ekonomikalıq shárayatlar menen xaratekrlenedi. Toǵay melioraciyası jumıslardıń baǵdarı boyınsha ol tómendegi zonalarǵa bólinedi.
1. Tawlı zona. Bul zonada suw rejimin jaqsılaw (suw aǵımın tártipke salıw), topıraqtaǵ eroziyaǵa hám sel aǵımına qarsı qaratılǵan taw-Melioraciyalıq hám taw-toǵay terekleri otırǵızıw jumısları ámelge asırıladı. Bul jumıslardı orınlaw nátiyjesinde zonada islep shıǵarıwdıń ónimdarlıǵın asırıw imkaniyatı tuwıladı.
2. Qumlı-shól zonası. Bul zonada toǵay Melioraciyalıq jumısları tiykarınan terekler ósiriw esabına qumlardı bekkemlew, kóshiwden toqtatıw hám qumlı jerlerde islep shıǵarıwdıń ónimdarlıǵın asırıwǵa qaratılǵan.
3. Suwǵarılmaytuǵın zona. Suwǵarılmaytuǵın zonasında toǵay terekleri ósiriwshi tiykarınan ol jerlerde dánli hám basqa eginlerden bárqulla joqarı ónim alıwdı támiynlewge qaratılǵan.
4. Suwǵarılatuǵın zona. Suwǵarılatuǵın jerlerde toǵay tereklerin ósiriw atız eginleri, baǵlar-júzimzarlardı «Íssı» hám kúshli samallardıń keri tásirinen saqlaw, elatlı punktleri, iri sanaat kárxanaları orayın kóklemzarlastırıw hám qurılıs materialı sıpatında aǵashlar tayarlaw imkanın beredi.


Qosımsha


Kashtan; Magnoliya – Magnoliya (nafis xoshirey gúlli dáni jasıl terek yamasa puta);
Ryabina; Barbaris – Zirk putası; Kizilnik – Qızıl puta; Siren`; Smarodina – (qaraǵay putası); Tamariks–jıńǵıl; Qara qaraǵay; Pixta –(úlken qaraaǵash teregi); Tuya –(iyne japıraqlılardıń bir túri); Iyne japıraqlı tilaǵash; Batpaq kiparisi – Sarv teregi; Katalpa; Yapon tazaorası.