A. Ǵofirov, G. Qdırbaeva

Óz betinshe úyreniw ushın sorawlar
1. Arnawlı áhmiyetke iye toǵay terekleri otırǵızıwlarǵa qanday otırǵızıwlar kiredi?

2. 
   Dáryalar, kanallar, suw saqlaǵıshları hám basqalar jaǵasında jaylastırılatuǵın toǵay terekleri otırǵızıwdıń tiykarǵı wazıypası nelerden ibarat?
   

3. Suw saqlaǵıshı jaǵasında jaylasatuǵın toǵay terekleri otırǵızılıwıları qanday otırǵızıwlarǵa bólinedi?
4. Kanallar boylap toǵay terekler otırǵızılıwı jaylastırıw matazaası qanday bolıwı múmkin?


AWÍL ELATLÍ PUNKTLERIN KÓKLEMZARLASTÍRÍW

Úlken bolmaǵan ob`ektler (tamarqa jeri, kósheler, kishi qıyaban) di kóklemzarlaw joybarı jergilikli qánige – agronom tárepinen islep shıǵılıwı múmkin. Salıstırmalı iri ob`ektler (park, mektep uchastkası, ulıwma xalıqlıq oray) di abadanlastırıw joybarı jergilikli arxitektor hám toǵayshılıq, ayrım hallarda bolsa elatlı punktlerin joybarlaytuǵın arnawlı shólkem orınlaydı.

Abadanlastırıw joybarı ornınıń shegarası túsirilgen plandı, jol tarmaqların, hár qıylı maqset ushın ajıratılǵan maydanshalardı, qurılıs imaratları hám basqa imaratlardı óz ishine aladı. Bulardan tısqarı joybar planında hár qıylı kók ósimlikler, gazon, klumbalar, rabatka, skameyka hám basqalar hám kórsetiledi. Joybardı islewde kishi ob`ektler ushın 1:2000 hám irirek ob`ektler ushın bolsa 1:5000 miqyosli planlar kerek. Joybardı islew ushın tiykar bolıp jazba ráwishte tayarlanǵan wazıypa esaplanadı. Joybar quramına kiretuǵın hújjetler: general plan (orınnıń planirovkası); terekler hám puta ósimlikleri, gazonlar, klumbalar hám rabataklardı jaylastırıw joybarı; otırǵızıw vedomostı; qurıw hám otırǵızıw sızılması; jumıstı orınlaw smetası; joybarlanǵan ilajlardıń túsindiriw xatı. Joybardıń tiykarǵı texnik hújjeti bolǵan general plan qattı qaǵazda tush` penen sızıladı. Joybardı orınǵa kóshiriw ushın isshi sızılma tayarlanadı. Joybar tastıyqlanǵannan soń orınǵa kóshiriledi. Kóklemzarlaw jumıslarında, otırǵızıwlardı asıraw hám tárbiya qılıwda bárshe xalıq qatnassa jaqsı boladı. Bul jumıslardı shólkemlestiriw hám basqarıw bolsa awıl xojalıq qánigeleri – agronom, jer dúziwshi, ekonomist, mexanik hám basqalardıń minneti bolıwı kerek. Elatlı punktin shıraylı qılıp kóklemzarlaw joqarı mádeniyatlılıqtıń kórsetkishlerinen biri.