hum zazor qoladi. Chizmada dyumli rezbalam ing faqat tashqi
diametri
ko'rsatiladi. Masalan, lV-Tbilan belgilangan rezbaning tashqi diametri
W-i
(yoki
»
38 mm) va 1" ga
6
ta o ‘ram (qadami » 4,23 mm) to‘g ‘ri kelgan
rczbadir (3 .1-jadval).
Dyumli rezba faqat eski mashina detallarini almashtirish hollaridagina
ishlutiladi. Yangi mashinalar faqat metrik rezbalarda loyihalanadi.
Ay rim biriktirish detallarida GOST 6111-52 ga muvofiq profili teng
(omonli uchburchak, uchidagi burchagi 60° ga teng b o ‘lgan dyumli konus
rc/.bnlar ishlatiladi.
2.2.
K onussim on dyum li rezbalar.
(GOST 6111-52*). Bu rezbadan
NUV, m o y ,
yoqilg‘i va havo o ‘tadigan mashina
va uskunalaming truba va
naychalarini biriktirishda foydalaniladi. Profili teng tomonli uchburchak
bo'lib, uchidagi burchagi 60° ga teng va konusligi K =1:16 nisbatda b o ‘ladi.
Rezba bclgisiga rezbaning shartli belgisi
«К»,
dyumda o ‘lchangan (1-25,4
mm)
va davlat standartiga kiradi. M asalan,
K?A
GOST 6111-52*. Rezba
o'lcham i chiqarish chizig‘i tokchasi ustiga yoziladi (3 .1-jadval).
3. T ru b a rezbalar.
3.1.
Silin drik truba rezbalar
(GOST 6357-81)
suv-gaz trubalarida,
ularni biriktiruvchi m ufta, tirsak kabi qism larda va shunga o ‘xshash
arm aturalarda ishlatiladi. Silindrik truba rezba o ‘zining burchak profili
a ^ 5 5 ° (profil teng yonli uchburchak) b ilan xarakterlanadi. Truba
rezbalam ing qadami dyumli rezbalam ing qadam idan maydaroq boTadi
(ya’ni ! dyumga ko‘proq o ‘ram to‘g ‘ri keladi).
Uchburchakning uchi va
o'yiqlari yumaloqlanadi.
Truba rezbaning shartli belgisiga:
G
harfi, rezbaning dyum da
ifodalangan o ‘lcham i (dyum «"» - belgisiz); o‘rta diam etm ing aniqlik
klassi
(A
yoki
B)
va rezbaning uzunligi (agar nostandart bo‘lsa) o ‘lchamlari
kiradi. Chapaqay rezbalar uchun esa, rezba belgisiga
L H
qo‘shib yoziladi.
Misollar:
G'/i - A; GIVi L H -A ; G l ' A - B - 25; G 1 V
2
L H
-
В - 40,
bu yerda,
25, 40
rezba uzunligi mm da,
A , В -
aniqlik klasslari va
IV
2
-
rezbaning
(NHhqi diam etri o ‘lcham lari (bu
yerda
T-
rezba ishlangan trubaning
diuinctri oMchamini ifoda qiladi va u 33,25 mm (1 dyum=33,25 mm)ga
long. Trubaning suv yoki gaz o ‘tadigan ichki teshigi diametri 25,4 mm
( /) (; 25,4 mm) bo‘ladi). 3.7-rasmda silindrik truba rezbaning birikmadagi
ko'rinishidan namuna keltirilgan.
3.2.
Konussim on truba rezbalar
(GOST 6211-81). Bu rezbalam ing
profili uchburchak shaklida bo ‘ lib, uchidagi burchagi 55°, profilining uchlari
yumaloqlangan. Bu rezbadan yuqori issiqlik bosimi ostida ishlaydigan
ham da katta zichlikni talab qiluvchi naycha
va trubalar birikm asida
foydalaniladi. Rezba ochiladigan detallaming konusligi K = 1:16 nisbatda
yoki konus uchidagi burchagi j=3°34jM 8'ga teng b o ‘ladi. Konussimon
rezbaning diam etri doimiy ravishda o ‘zgarib turganligi sababli uning
o ich a m i asosiy tekislikdagi kesimdan olinadi. Asosiy tekislik taxminan
tashqi rezba uzunligining o ‘rtasidan o ‘tkaziladi.
Chizmada trnba uchidan
tekislikkacha b o ‘lgan masofa k o ‘rsatiladi. Asosiy tekislikdagi rezbaning
diametri silindrsimon truba rezba diametri bilan bir xil bo ‘lganligi sababli
bunday rezbalar birikmasini tuzish mumkin.
K onussim on truba rezbalar
«R»
harfi bilan, jum ladan, sterjendagi
tashqi truba rezba «/?», tekislikdagi
ichki konussimon
«R>>
va teshikdagi
silindrik va tashqi konussimon tm ba rezba
«Rp»
harflar bilan belgilanadi.
Masalan,
R 'A; Rc lA; R
'/2
ko‘rinishda, agar rezbalar chapaqay yo‘nalishda
b o ‘lsa, o ‘lcham raqam i yoniga
L H
q o ‘shib
R / L H \ R c ‘/гЬН\ Rp 'ALH
k o ‘rin ishid a yoziladi. Bu yerda
Vi -
rezba o ‘lcham i yarim dyum.
Konussimon rezbali birikmalar o ‘lchamlari kasr k o‘rinishida ifodalanadi,
kasming suratida ichki rezbaning belgisi, mahrajda esa tashqi rezba belgisi
va rezbaning oTchami ko‘rsatiladi. Masalan,
ichki va tashqi konussimon
Rc
rezbalar birikmasining belgilanishi:-----
y 2
GOST 6211-81.
40
GOST 6357-81 ga muvofiq
A
klass aniqlikdagi ichki silindrik truba
rezba va tashqi konussim on truba rezbalar birikm asining belgilanishi:
/»
^
^ 1
уг и - A
yoki
— l'/2H - A
GOST6211-8I.
Do'stlaringiz bilan baham: 
