9-ma'ruza. Trubalarni gidravlik hisoblash. Ma'ruzaga oid rejalar

9-ma'ruza. Trubalarni gidravlik hisoblash.

Ma'ruzaga oid rejalar: 

1.Trubalarni gidravlik hisoblash.

2.Sodda trubani hisoblashning asosiy tenglamasi.

3. Sifon truba

4. Trubalarni ketma-ket va parallel ulash.

• Trubalarni gidravlik hisoblash deb, trubalarning geometrik o`lchamlarni (dm, uzunligi) ma'lum sarfga hisoblash yoki N o`lchamlari berilgan trubalarning sarfini hisoblashga aytiladi.

Uzun
Qisqa

• Uncha uzun bo`lmagan va mahalliy qarshiliklari sezilarli bo`lib, umumiy qarshilikning 5  10% ni tashkil qilgan trubalar qisqa trubalar deyiladi.

Ancha uzoq masofaga cho`zilgan va gidravlik qarshiliklarda asosiy qism ishqalanish qarshiligi tashkil etgan trubalar uzun trubalar deyiladi
Ulanishi bo’yicha :
Murakkab trubalar
Sodda trubalar
Trubalarni gidravlik hisoblash

Sodda trubalar

Murakkab trubalar

2.Sodda trubani hisoblashning asosiy tenglamasi.

Trubalarni hisoblashda ikki xil qarshilikni hisobga olamiz.

a) ishqalanish qarshiligi

b) mahalliy qarshilik

Yuqorida keltirilgan formulalardan foyda-lanib quyidagi munosabatni chiqaramiz.

ko`p hollarda trubalarni hisoblash

Bu yerda K – sarf koeffisienti

3.Sifon truba

Bir qismi suyuqlik bilan ta'minlovchi idishdan yuqorida joylashgan sodda truba sifon truba deb ataladi. Sifonni soddalashtirib ikki idishlarni tutashtiruvchi U ko`rinishdagi truba sifatida tasvirlash mumkin. Bu holda uning egilgan qismi idishlardagi suyuqlik sathlaridan H balandlikda bo’lib, undagi suyuqlik idishdagi suyuqliklar sathlarining farqi H hisobiga oqib turadi. Trubalarning ikkala qismida ham bosim 1 atm dan kam. Sifon trubalarini sisternalardan quyib olish, suv sig’imlarini bo`shatish, do`nglik yerlarda vodoprovod o`tkazish va hakozalarda foydalaniladi. Suv ta’minotida ba’zan maxsus sifonlar ishlatiladi. Sifon ishlay boshlashi uchun avval uni suyuqlik bilan to’ldirish kerak. Sifon sifatida kichik o’lchamli shlanglar ishlatilsa, uni to’ldirish oson bo’lib, bu suyuqlikka botirish yoki pastki uchidan havoni so’rib olish yo’li bilan amalgam oshiriladi

 

9
3. Sifon truba
Sifonning ikki kesimi uchun Bernulli tenglamasini yozamiz.
.
Trubalarni ketma-ket va parallel ulash
Bir necha har xil diametrli trubalardan tashkil topgan truboprovodlarda Q oqim sarfi bir xil bo`lganligi uchun:
Ko`rilayotgan truboprovodda esa qarshiliklarni qo`shish prinsipiga asosan hisoblanadi:
Trubalarni parallel ulash

Har bir truboprovod uchun sarf quyidagiga teng:

Har bir trubada bosimning kamayishi: