A n V a r c h o r iy e V

K uzansk iyn in g tu sh un tirish icha, X u d o n in g o 'z i ham turli
qaram a-qarshiliklardan iborat. B unday h ola tn i unga o 'z b iso ti-
dagi cheksizlik ifodasi bo'lgan mutlaq m aksim allikning o'zi yaratib
bergan. B oshqacharoq qilib aytganim izda, X u d on in g bisotida qa-
ram a-q arsh ilik lam in g vujudga k elish in in g m u h im sh art-sh aroit-
laridan biri u nin g o 'zid a mavjud b o'lgan m utlaq m aksim allikdir.
X u d di sh u n in g u ch u n X u d o har q and ay operatsiyalardan h am
o zo r top m ayd i. B undan tashqari X u d o b o 'lin m a slig i b ilan ham
o 'zid a g i m utlaq m aksim allikni n am oyo n etadi. X u d o o 'zid a turli
q aram a-qarshiliklar birligini m ujassam lashtiradi. X u d o b isotid a
turli qaram a-qarshiliklar birligining m ujassam b o 'lish i undagi
m utlaq m ak sim allik va m utlaq m in im allik lar birligining ifod a -
sidir.
X u d o d a m aksim allik va m in im allik n in g u yg'unlashuvi b a’zi
xulosalam i keltirib chiqaradi. B irinchidan, X u d o olam dagi ham m a
narsada n a m o y o n b o'lad i. Shuning u ch u n h am o la m n i X udodan
tashqarida d eb o'ylash b e ’m anilikdir. Ik k in ch id an , X u d o sabab
va oq ib at birligidir, y a ’ni uning o 'z i, ham yaratuvchi, ham
y a r a lu v c h id ir . 
U c h i n c h id a n , 
o la m d a k o 'z g a k o 'r in a d ig a n
1 N ikolay Kuzanskiy 1401-yilda Janubiy G erm aniyaning Mozel daryosi 
qirg‘oqlarida joylashgan kichik Kuza qishlog‘ida tavallud topgan. Geydelburg, Paduya 
va Kyoln universitetlarida o ‘qigan. 0 ‘qishni tugatgach, aw al dindor, keyinroq 
Rim katolik cherkovining kardinali lavozimlarida ishlagan. 1438-yilda teologiyadan 
doktorlik dissertatsiyasini himoya qilgan. Uning diniy, falsafiy qarashlari: «Asoslar 
haqida», «Yashiringan Xudo haqida», «Soddadil aql haqida» kabi asarlarida 
bayon etilgan.

---