A. Karimov, X. Xoshimov Umumiy kimyodan Masalalar va testlar to`plami Akademik litsey va kasb-hunar kollejlari uchun o`quv qo`llanma so`z boshi

Na’munaviy masalalar.
1-masala. 5 g o’yuvchi natriyning 125 g suvda eritilishi natijasida temperatura
9.71°C ga ko’tarildi. Eritmaning solishtirma issiqlik sig’imini suvning issiqlik sig’imiga teng deb hisoblab, 1 g/mo’l NaOH ning erish issiqligini aniqlang.
Yechish: Masala shartiga asosan: c = 4.187 J/grad ; m₁ = 125 g ; m = 5 g
∆Her.is = cm1 t M = 4.181259.7140= 40.7 kJ/mo’l
m1000 51000
Javob : 40.7 kJ/mo’l
2-masala. NH₄Cl ning erish issiqligi 16.38 kJ/mo’l ga teng. Temperaturaning 10°C ga pasaytirish uchun 200 g suvda qancha ammoniy xlorid eritish kerak ?
∆Her.is = cm1t M dan
m1000
mNH4Cl = cm1 t M = 4.1872001053.5 = 27.3 g H_er.is 1000 16.381000
Javob: 27.3

3. 
   – masala. KCl ning erish issiqligi 18.84 kJ/mo’l ga teng. 100 g suvda 2.5 g KCl eritilsa, temperatura necha gradusga pasayadi ?
   

Yechish: Eritmaning issiqlik sig`imi suvning issiqlik sig`imiga teng.
_HEM _ Cm₁ t ^M dan _{t } H_ЭM m1000_ 18,842,51000_{ 1,5}0_C
m1000 Cm₁ M 4,18710074,5
bunda 74,5 – KCl ning molekulyar massasi.

3. 
   – masala. 2 g suvsiz CuSO₄ 50 g suvda eritilganda temperatura 4 gradusga ko`tarildi. CuSO₄ ∙ 5H₂O ning erish issiqligi – 11,52 kJ/mol CuSO₄ ning gidratlanish issiqligini hisoblang.
   

Yechish: a) suvsiz CuSO₄ ning erish issiqligini hisoblaymiz.
C m_H2O t M_CuSO4 4,1874160

HEM    66,88 kJ/mol
m1CuSO4 1000 21000

b) H_E.M H_E.M H_E.M  66,88(11,52)  78,4 kJ/mol