A. I. Umirdinov, A. M. Xakimov xalqaro ommaviy huquq sud amaliyoti o‘quv-uslubiy qo‘llanma (keyslar to‘plami) toshkent – 2018

A.I.Umirdinov, A.M.Xakimov


XALQARO OMMAVIY HUQUQ SUD AMALIYOTI
O‘QUV-USLUBIY QO‘LLANMA
(KEYSLAR TO‘PLAMI)


Муҳаррирлар: М.Талипова
Мусаҳҳиҳ Н.Ниязова
Техник муҳаррир Г.Талипова

Босишга рухсат этилди 28.10.2018. Бичими 60х84 1/16

Офсет қоғози. Ризограф усулда. Times гарнитураси.
Шартли босма табоғи 11.5. Нашр ҳисоб табоғи 8,9.
Адади 100 нусхада. Буюртма № 28-10.
IMPRESS MEDIA МЧЖ босмахонасида босилди.
Тошкент шаҳри, Қушбеги кўчаси, 6-уй.

1^ O‘sha davrda Kambodjani ham o‘z ichiga oluvchi Indochina ustidan protektoratini o‘rnatgan edi.

2^ 1945-yildan Siam mamlakati Tailand deb atala boshlangan.

3^ Temple of Preah Vihear, Judgement, ICJ Reports 1962. -P. 9-11.

4^ ICJ Reports 1961. – P. 35.

5^ Kambojaning 1 va 2-da’volari bo‘yicha 9 ta sudya rozi bo‘lgan bo‘lsa, 3 ta sudya bunga qarshi chiqqan. 3-da’vo e’tirozi bo‘yicha esa 7 ta sudya roziligini bildirgan bo‘lsa, 5 ta sudya qarshilik bildirgan.

6^ PCIJ, Series B, №. 17 – P. 32.

7^ PCIJ, Series A/B, No. 46 – P. 167.

8^ ICJ Reports 1988 – P. 34

9^ PCIJ, Series A/B, №. 44– P. 24.

10^ (Britaniya ham aynan mazkur masala yuzasidan qo‘llanilgan uch qoida o‘sha davrda faqatgina ushbu ishda qo‘llanilib, amalda xalqaro huquq normasi emas degan pozitsiyada turgan.

11^ Vani Kentaro. Odatga aylangan betaraflik tizimining huquqiy tabiati. 2010. – B.103-118.

12^ Riccardo Pisillo-Mazzeschi. The Due Diligence Rule and the Nature of the International Responsibility of States. GYIL, Vol. 35. 1992.

13^ Gerald Fitzmaurice, “The General Principles of International Law”, Recuiel des cours, vol. 92, 1957. pp. 87-88.

14^ Bu yerda obyektiv faktorlar deganda mavjud davlatning hududi, aholisining tarkibiy qismi, poytaxtining joylashgan yeri, tabiiy boyliklari, tarixiy madaniyati nazarda tutilmoqda. Subyektiv faktorlar deganda esa hanuz mavjudlik da’vosi bilan yangi tashkil topgan mamlakatlar uning bu da’vosi tan olinishi bilan bog’liq holatlar hamda uchinchi mamlakatlar tomonidan uning bu da’vosi tan olinishi nazarda tutilmoqda.

15^ Kotera Akira va boshqalar. Xalqaro huquq. Yaponiya 2010. – B.144-145. Bundan tashqari, qarang: Morikawa Toshitaka. Davlatlarning vorislik hamda tan olinish masalalari. Yokohama: Xalqaro iqtisodiy huquq. 4-jild, 2-qism, – B.159.

16^ Wang Zhi-an. Yugoslaviyaning parchalanishi va davlatning tan olinishi. Komazawa universiteti huquqshunoslik dissertatsiyalari to‘plami, 48-jild, – B.19. Bundan tashqari, qarang: Crawford J. The creation of states in International Law. 2^nd edition. (2006) - PP. 24-25.

17^ Crawford, J., The creation of states in International Law, 2^nd edition, (2006). P. 25.

18^ Muvaqqat Xalqaro Sud (Permanent Court of International Justice) – 1920-yilda Millatlar Ligasi qoshida tashkil etilgan Xalqaro sud. Hozirgi kunda Birlashgan Millatlar Tashkiloti qoshidagi Xalqaro Sud (International Court of Justice)ning ajdodi sifatida qaraladi.

19^ Time-charter – kemadan foydalanish uchun uni ijaraga olish. Bunda kema egasining unga egalik huquqi saqlanib qolaveradi. Biroq port a’zolari, kemaning suzish yo’nalishi va unga yuklanadigan yukni ijaraga oluvchi charter hal etadi.

20^ International easement - Boshqaning yeridan o‘z manfaati yo‘lida beg‘araz foydalanish.

21^ O‘zbekiston va Isroil o‘ratasidagi bitimning 8-moddasi 1-qismi Ahdlashuvchi Tomon va boshqa Ahdlashuvchi Tomon o‘rtasida ikkinchi Tomonning birinchi Tomon hududidagi investitsiyalariga nisbatan yuzaga kelgan har qanday huquqiy nizolarni imzolash uchun 1965-yil 18-martda Vashingtonda ochilgan Davlatlar va boshqa Davlatlar fuqarolari o‘rtasidagi investitsion nizolarni hal etish to‘g‘risidagi Konvensiyaga muvofiq maxsus Bitim yoki arbitraj yo‘li bilan hal etish uchun mazkur Bitim har bir Ahdlashuvchi Tomonga Investitsion nizolarni hal etuvchi Xalqaro Markaz (bundan buyon «Markaz» deb yuritiladi)ga murojaat qilish majburiyatini yuklaydi.

22^ O‘zbekiston va Isroil o‘ratasidagi bitimning 1-moddasi 1-qismi «Investitsiya» atamasi barcha turdagi aktivlarni o‘z ichiga oladi va quyidagilarni ham qo‘shib hisoblagan holda hududida investitsiyalar amalga oshirilgan Ahdlashuvchi Tomonning qonun va qoidalariga muvofiq tarzda qo‘llaniladi:

23^ ICSID Convention Article 25 (1). The jurisdiction of the Centre shall extend to any legal dispute arising directly out of an investment, between a Contracting State (or any constituent subdivision or agency of a Contracting State designated to the Centre by that State) and a national of another Contracting State, which the parties to the dispute consent in writing to submit to the Centre. When the parties have given their consent, no party may withdraw its consent unilaterally.

24^ O‘zbekiston va Isroil o‘ratasidagi bitimning 3-moddasi 1-qismi quyidagicha bayon etiladi:
Ahdlashuvchi Tomonlarning har biri o‘z hududida ikkinchi Ahdlashuvchi Tomon investorlarining investitsiyalari yoki daromadlari uchun o‘z invyestorlarining investitsiyalari yoki daromadlari uchun yoki istalgan uchinchi Davlat investorlarining investitsiyalari yoki daromadlari uchun yaratilganidan ko‘ra ziyodroq imkoniyatlar, qulay shart-sharoitlar yaratib beradi.

25^ “O‘zbekiston Respublikasi Xorijiy investorlar huquqlarining kafolatlari va ularni himoya qilish choralari to‘g‘risida”gi qonunining 10-moddasi quyidagicha bayon etiladi.
Chet el investitsiyalari bilan bevosita yoki bilvosita bog‘liq nizo (investitsiyaga oid nizo), taraflar kelishuviga ko‘ra, ular o‘rtasidagi maslahatlashuvlar orqali hal etilishi mumkin. Agar taraflar kelishilgan hal qiluvga erisha olmasalar, bunday nizo O‘zbekiston Respublikasining xo‘jalik sudi tomonidan yoxud hakamlik vositasida investitsiyaga oid nizolarni hal etishga doir O‘zbekiston Respublikasi qo‘shilgan xalqaro shartnomalarning (bitimlar va konvensiyalarning) qoidalari va tartibotiga muvofiq hal etilishi lozim. Investitsiyaga oid nizoga jalb etilgan taraflar o‘zaro kelishuvga ko‘ra bunday nizoni ko‘rib chiquvchi organni, shuningdek investitsiyaga oid nizo bo‘yicha hakamlik sudlovini amalga oshiruvchi mamlakatni aniqlashlari mumkin. Chet ellik investorlarning O‘zbekiston Respublikasi hududidagi investitsiya faoliyati bilan bog‘liq bo‘lmagan nizolarni O‘zbekiston Respublikasining qonun hujjatlariga muvofiq hal qilinadi, shartnomada nizolarni hal qilishning xalqaro huquq normalariga muvofiq o‘zga tartibi nazarda tutilgan hollar bundan mustasnodir.

26^ ICSID Convention Article 46. Except as the parties otherwise agree, the Tribunal shall, if requested by a party, determine any incidental or additional claims or counter-claims arising directly out of the subject-matter of the dispute provided that they are within the scope of the consent of the parties and are otherwise within the jurisdiction of the Centre.

27^ Tamar Meshel. Metal-Tech Ltd. v. Republic of Uzbekistan – Is Really No One Getting Punished? http://arbitrationblog.kluwerarbitration.com/2014/01/03 .

28^ A.Umirdinov. Metal-Tech v Uzbekistan: No Jurisdiction Because of Corruption. http://www.cisarbitration.com/2013/12/16/.

29^ A.Umirdinov. Metal-Tech v Uzbekistan: No Jurisdiction Because of Corruption. http://www.cisarbitration.com/2013/12/16/.

30^ Yuqoridagi kabi shartnomani talqin qilishda qaysi usuldan foydalanish samaraliroq yoki ularning qay biri ustunligi to‘g‘risidagi fikrlar qarama-qarshiligini Janubiy-g’arbiy Afrikaning xalqaro statusi to’g’risidagi ishda hamda Namibiya ishida ham ko’rish mumkin.

31^ 1969-yilgi Vena konvensiyasining rasmiy o’zbek tilidagi tarjimasi mavjud bo’lmaganligi sababli, ko’pchilik talabalarga tushunarliroq bo’lgan rus tilidagi konvensiya matnini taqdim etishga qaror qilindi.